Zabal hedatu da Europan barrena “Hizkuntzen ikaskuntza, irakaskuntza eta ebaluaziorako Europako Erreferentzia Marko Bateratua”. Euskarazko bertsioa 2005ean eman zen argitara. A1, A2, B1, B2, C1 eta C2 sailkapena erreferentzia ezaguna da euskalduntze-alfabetatzearen alorrean.

Eta beste horrenbeste gertatzen da maila horietako bakoitza zedarritzeko asmoz egindako hizkuntza portaeren deskribapenei dagokienez ere. Oinarrizko dokumentu horren ildotik beste hainbat lan ere plazaratu dira. Horietako bat da “Relating Language Examinations to the Common European Framework of Reference for Languages: Learning, Teaching, Assessment (CEFR)”. Eskuliburu hori 2009an plazaratu zen. Eta tresna lagungarri bilakatu da Europan hizkuntza ebaluazioan dihardutenen artean. Artikulu honetan, eskuliburuaren nondik norakoen berri ematen du artikulugileak, azterketak sortu eta aplikatzeko prozesuan aintzat hartu beharreko alderdiei erreparatuz.

Helduen euskalduntze-alfabetatzeaz arduratzen diren profesionalek argi izan dute beti prozesu baten baitan burutzen dela beren jarduna, eta prozesu hori zehaztu beharra dagoela, hizkuntza bat ikas/irakasteko ibilbideak abiapuntu eta jomuga argiak izan ditzan. Hala, HABEk hasiera-hasieratik hainbat urrats eman ditu euskararen ikas/irakaskuntza prozesua zehaztu eta biderat zeko, eta lan horren emaitza da 1999an argitaratu zuen Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikulua (HEOK). Alabaina, gaur egun prozesu hori bideratu eta hizkuntz gaitasunaren mailak zehazteko oinarri bakarra ez da HEOK; izan ere, ezin dugu alde batera ut zi Europako Kontseiluak 2001ean argitara eman zuen Hizkuntzen ikaskuntza, irakaskuntza eta ebaluaziorako Europako Erreferentzia Markoa. Horra hor bi osagai euskararen ikas-irakaskuntza prozesua zedarritzeko. Baina sukaldeko errezetetan bezala, osagai horiek ongi lotu behar dira, plater goxoa prestatzeko. Guk asmo horrekin prestatu dugu Europako Markoaren bidez HABEren mailetan sakontzeko modulua.

ALTEren bitartez jakin dugu liburu mamitsua honen berri: The Routledge Handbook of Plurilingual Language Education eskuliburua. Editoreek beraiek nabarmentzen dute eleaniztasunari buruzko lehen argitalpen osoa dela, eta eleaniztasunak hizkuntzaren irakaskuntzan eta gizartean duen izaerari, irismenari eta potentzialari buruzko dimentsio anitzeko hausnarketa eskaintzen du.

Lan honen abiapuntua 1988ko urtarrilaren erdialdera jarri behar da. Garai hartan ebaluazio-bileren jarraipenari eskualdeka ekin zitzaion. Bilera horietako batean mahaigaineratu zen kanpo-ekintzen inguruko azterketa bat egitearen premia. Adierazpen horrekin ordura arteko ekintzetan somatzen zen nolabaiteko norabide-eza azpimarratzen zen. Zuzendarien eritzitan

beharrezkoa zen egoeraren azterketa egitea.

Artikulu hau hiztegi aktibo eta pasiboaren kontzeptuak aztertzera dakar eta ikasgelan irakasleak jarraitu ahal izango duen jardunbidea eskaintzera. Jardunbide horren bidez hiztegi aktibo eta pasiboaren arteko proportzioa eta hiztegi-mota hauetako bakoitzaren tamaina jakin ahal izango ditugu. Behin neurketa hauek egindakoan, kapaz izango da irakaslea ikasle bakoitzari hiztegia aberasteko egokiena zaion planketa taxutzeko.

Ikasleak hasieratik jakin behar ditu zeintzuk diren lortu nahi ditugun helburuak, hau da, zer jakin beharko duen edota zertarako izan beharko duen gauza prozesu didaktikoa amaitzen denerako. Honetarako komeniko litzateke ikasleari berari ikustaraztea egiten dituen ariketa guztien bidez badoala aurrez ezarritako helburuetarantz.

Normalmente se tiene una idea muy poco precisa de lo que el Portafolio nos puede aportar, de sus beneficios, especialmente de cómo hacerlo atractivo para el alumnado sin que resulte otra imposición más del profesorado.

Estamos convencidos, al menos yo lo estoy, de que puede resultar un instrumento muy útil para el proceso de enseñanza y, sobre todo, de aprendizaje. Sin embargo, hay que hacer consciente al profesorado de sus posibles dificultades y del ritmo de gestión de su introducción. No desarrollar el Portafolio gradual y controladamente puede suponer un riesgo demasiado importante, tanto para el alumnado como, y muy especialmente, para el profesorado. Sin embargo, si se usa adecuada y selectivamente, puede llegar a ser un documento muy atractivo y válido para dar sentido a la evaluación continua. Ahora, eso sí, hay que preparar al alumnado para que participe activamente. Sin su colaboración no tendrá realmente sentido.

En esta conferencia daremos algunas claves para “adaptar” este documento a nuestra realidad formativa y “venderlo” adecuadamente.

Artikulu honetan begirada egingo diogu HABEren mailak egiaztatzeko prozedurari. Zortzi urte iragan dira 2003ko abuztuaren 3ko Kultura sailburuaren Agindua Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Curriculumean zedarritutako euskararen ezagutza-maila egiaztatzeko sistema zehazten duena indarrean jarri zenetik. Hari ugariko mataza da, ezbairik gabe, ebaluazioa. Hemen alderdirik behinenak gainbegiratzen ahaleginduko gara gaiaren nondik norako nagusiak, bederen, aztertuz.