Sakabanaketa digitalaren garaian, ikasleen idazkien zuzenketak beharrezkoa bezain astuna izaten jarraitzen du, bai eta konplexuagoa, teknikoagoa eta askotarikoagoa ere. Online programa espezifikoak erabiltzen ditugu, hiztegiak eta itzultzaile automatikoak kontsultatzen ditugu; eta, horrez gain, beste egile batzuekin ere lankidetzan aritzen gara edo Wikipediatik “kopiatu eta itsatsi” egiten dugu. Betiko aholkuak (zuzendu ikasteko, hitz egin ikaslearekin) baliozkoak dira oraindik ere, baina berrikuntza teknologikoak bata bestearen atzetik datozkigu eta ez dugu argi zer egin.

Hizkuntzen irakaskuntzen metodologian eta hiztegiaren eskurapenean ikertzaile garrantzitsua dugu Paul Nation, batez ere, ingelesa atzerriko hizkuntza gisa irakasteko esparruan. Berak ekoiztutako materialak eskura daude Interneten, besteak beste, ikasle helduentzat eta irakasleentzat idatzitako testuak.

Ekintza komunikatiboa: Erakunde jakin batek, zerbitzua eskaintzeko asmoz, hizkuntza-arloko bere hiztegian definitzen duen termino bat ulertzea.

Ekintza komunikatiboa: Lagunei eguneroko bizitzako kontuekin zerikusia duen mesede bat eskatzea.

Ekintza komunikatiboa: Gaia bere arlokoa izanik, betiere, aldizkari bateko artikulua ulertzea, nahiz eta tarteka terminologiari lotutako ñabarduraren bat argitu behar izan hiztegiaren laguntzaz.

Berebiziko garrantzia du, ezbairik gabe, lexikoa hizkuntza batean. “Komunikatzeko, emadazu hiztegia eta ez gramatika-liburua” zioen irakasle batek. Hizkuntzen irakaskuntzan izan diren eta badiren korronte metodologiko guztietan, hein batean nahiz bestean, hartu da aintzat lexikoaren irakaskuntza. Artikulugileak lexikoa sailkatzeko modu bat eskaintzen du hemen eta, sailkapen hori gogoan, irakasteko proposamena ere egiten du lexikoaren formari bereziki erreparatuz. Berak dioenez, “-kor atzizkiak, esaterako, oinarriari ematen dion esanahia ikasi behar da, ez maitakor, haserrekor, suminkor… hitzen gaztelaniazko baliokideak, banan-banan. Hori baita, gure ustez, euskal lexikoa ikasteko bide emankorragoa, eta lexikoia antolatzeko era ziurragoa”. Artikuluan azpimarratzen da ikasleak ez dituela, besterik gabe, hitzak lotu behar ariketak edo jarduerak egiten dituenean, baizik eta ikasi behar dituela hitz horien esanahiak, konbinazioak eta erabilera mailak.

Hizkuntza-irakasleak badaki hizkuntzari buruzko komunikazio-gaitasuna garatuko bada, lexikoa edo hiztegia garrantzizkoa dela. Eta horregatik irakasleak galdetzen dio bere buruari ze baliabide dauden ikasleak hiztegi hori nola barneratzen duen eta nola erabiltzen duen ebaluatzeko. Ikuspegi horretatik begiratuta dago egina artikulu hau.

Hasteko, hona galdera batzuk: zer da ebaluatzea? Zer da hiztegia? Ze ulertzen da hiztegia ebaluatzeko teknikaz eta tresnez jardutea? Hiztegia ebaluatzeko zein tresna eta teknika ditugu? Galdera hauek erantzute aldera, artikulu honekin zerikusia duten terminoak definitzen hasiko gara. Ondoren hiztegia ebaluatzeko erabiltzen diren hainbat teknika eta tresna ikusiko ditugu, hots, joera nagusiez arituko naiz, ez dut teknika eta tresna horiek sakonetik azaltzeko asmorik. Nire azalpena deskriptiboa izango da. Hurrengo artikulu batean baloratuko dugu testak egiteko zein irizpide nagusi hartzen diren aintzat.

Atazatan oinarritutako ikaskuntzaren planteamenduan, ikasleek askotan “bide batez” aurkitzen dute hiztegi berria komunikazio-helburuak lortu nahian. Lan honek argudiatuko duenez, aurkitze horiek ikasleen mesederako izan daitezke. Irakasleek, hitz zailak kendu ordez, hainbat eta hainbat aukera kontuan hartu beharko lituzkete ikasleek hitz berriak aurki ditzaten, atazetan oinarritutako elkarreraginean. Artikuluan hainbat ikasgelatako datuak aztertu dira, non ikasleek hiztegirik edo irakaslearen laguntzarik gabe, hitz berriak erabili behar zituzten, atazak egin ahalean. Emaitzek iradoki egiten dute hitz berriak adostetik zetorren hizkuntz erabilera aberatsaz gain, hitz horien adiera ere gorde egiten zutela ikasleek ataza egin ondorengo egunetan. Artikuluak, ondorio gisa, hiztegiaren ikaskuntza sendotzeko ataza osteko aukera batzuk eskaintzen ditu.