Hiru dira artikuluaren xede nagusiak: irakasleen sormena piztea, haurtzaroan ohikoa den marrazteko zaletasuna berreskuratzea eta, azkenik, hizkuntzen ikas-irakaskuntzan marrazketa eta zirriborroak egitea estrategia gisa ulertzea. Azken honetarako, adibideak eta aholkuak azalduko dira, besteak beste, marrazketa hizkuntz-gaitasunen garapenarekin, lexikoarekin edo gramatikarekin batera aztertuta.

https://doi.org/10.54512/KKAQ1658

Jatorrizko argitalpena.

Leal, I. (2022). Dibujar en el aula. In F. Herrera eta N. Sans (Ed.), Innovación y creatividad en el aula de español. Nuevas formas de entender la enseñanza de una lengua (165-180. or.). Difusión.

Egilearen eta argitaletxearen baimenez itzulia, egokitua eta argitaratua.

Arbela ez da inoiz falta izan gure ikasgeletan, baina, kontraesana badirudi ere, arreta gutxi jasotzen du hizkuntzen irakasle izan nahi dutenen prestakuntza-programetan eta garapen profesionalean.

Arbelak hizkuntzak irakasteko eta ikasteko prozesuan ematen digun laguntza pedagogikoari buruzko gogoeta egingo da artikulu honetan. Gai praktikoei erreparatuko zaie, hala nola idazketari, marrazketari eta kodeei (besteak beste, koloreak, eskemak edo adimen-mapak) baita alderdi teorikoagoei ere, hala nola arbelari eman diezazkiokeen erabilerei, gure garunak irudietatik abiatuta egiten duen prozesamenduari eta gramatika-arauak interpretatzeko irudi mentalak eraikitzeko gaitasun psikologikoari.

Azkenik, hiru kontzeptu giltzarri nabarmenduko dira arbelen erabilera hobetzeko: planifikatzea, behatzea eta besteei erakustea.

https://doi.org/10.54512/ETNY2795

Hizkuntzen irakaskuntzan programazio guztien funtsezko osagaietakoa da gramatika. Batzuek gidalerro nagusitzat hartzen dute; beste batzuk, berriz, bestelako elementuen inguruan artikulatzen dute egitaraua (nozioak, funtzioak edo atazak); baina ia guztiek gramatika-edukiak lantzen dituzte.

Gai horren inguruan ari da José Amenós, Complutense unibertsitateko irakaslea, L de Lengua-ren 112 podcast honetan. Hizkuntzaren eraginpean aritzea eta praktika esanahidunen bidez hizkuntza erabiltzeko aukerak izatea omen da ikasprozesua burutzeko oinarrizko baldintza. Garrantzitsuena xede-hizkuntza behatzen irakastea dela dio, eta ama-hizkuntzarekin harremanetan jartzea. Izan ere, ama-hizkuntzaren ezagutza da xede-hizkuntza ikasteko ikasleak balia dezakeen tresnarik baliotsuenetako bat.

10 ekarpenek osatzen dute “Gramática y aprendizaje de lenguas: perspectivas cognitivas y aplicaciones pedagógicas” udako ikastaroa, HABEk eta EHUk lankidetzan 2004an eratua, eta Legazpi 6ko Joseba Ezeiza, eta Granadako unibertsitateko Jenaro Ortega, Alejandro Castañeda eta José Plácido Ruiz irakasleek eskainia. Gramatika da hitzaldi guztietan ardatz, eta gramatikaren jabekuntza nola hobetu dute mintzagaia.

Gramatikari leku nabarmena aitortu izan zaio betidanik hizkuntzen irakaskuntzan. Baina hizkuntzaren dimentsio komunikatiboa aldarrikatzeak ikuspegi gramatikalaz gain ikuspegi pragmatikoa ere kontuan hartzea ekarri du, eta diskurtso egokiaz edota ez-egokiaz hitz egitea. Horrenbestez, curriculum-proiektu batean, eta, ezinbestez, gaitasun diskurtsiboetan oinarritutako programazioetan, gramatikaren lekua zein den erabakitzea izango da benetako erronka.

Gauza jakina da testuek zuzenak ez ezik egokiak ere izan behar dutela baldin eta helburu komunikatiboa erabat lortuko bada. Testu bat sortu daiteke, gramatikari dagokionez, zuzena. Baina kontuan hartzen ez bada norentzat den, zein egoeratan jasoko den, non, noiz… ez da egokia izango. Eta komunikazioa akastuna izateko arriskuan egongo da. Zenbaitetan, zuzentasun soilari begiratu izan zaio. Baina, gramatikaren ekarpena estimatu arren, hizkuntzen irakaskuntzaren alorrean diharduten askoren kezka da nola bilbatu oihal bakarrean komunikazioaren hari guztiak eta gramatika bera, ikasleek hizkuntza ahalik eta erarik emankorrenean ikas dezaten. Gramatika komunikatiboa eta gramatika didaktikoa ditugu mintzagai. Ildo horretatik, artikulugilea proposamen didaktiko bat egitera dator iraganeko kontaketa lantzeko baliabidea eskainiz. Proposamen argia, zehatza eta baliagarria

Berebiziko garrantzia du, ezbairik gabe, lexikoa hizkuntza batean. “Komunikatzeko, emadazu hiztegia eta ez gramatika-liburua” zioen irakasle batek. Hizkuntzen irakaskuntzan izan diren eta badiren korronte metodologiko guztietan, hein batean nahiz bestean, hartu da aintzat lexikoaren irakaskuntza. Artikulugileak lexikoa sailkatzeko modu bat eskaintzen du hemen eta, sailkapen hori gogoan, irakasteko proposamena ere egiten du lexikoaren formari bereziki erreparatuz. Berak dioenez, “-kor atzizkiak, esaterako, oinarriari ematen dion esanahia ikasi behar da, ez maitakor, haserrekor, suminkor… hitzen gaztelaniazko baliokideak, banan-banan. Hori baita, gure ustez, euskal lexikoa ikasteko bide emankorragoa, eta lexikoia antolatzeko era ziurragoa”. Artikuluan azpimarratzen da ikasleak ez dituela, besterik gabe, hitzak lotu behar ariketak edo jarduerak egiten dituenean, baizik eta ikasi behar dituela hitz horien esanahiak, konbinazioak eta erabilera mailak.