Gero eta garrantzi handiagoa dute informazio eta komunikazioko teknologiek gure gizartean, eta hala berean hezkuntzan ere.

XXI. mendearen atarian hizkuntzen ikasgeletan teknologia berrien erabilera aintzat ez hartzea lehenean ainguratuta geratzearen pareko litzateke eta ez ginateke aurreratuko ikasle-irakasleoi bizitzea egokitu zaigun teknologi aroak agintzen duen martxan.

Artikulu honen xedea da berez bigarren hizkuntzaren (H2) irakaskuntzarako asmatu ez diren bideoez baliatuz hiztegia irakasteko ariketa batzuk nola prestatu azaltzea. Jakina, gure asmoa ez da irakasleek gure bideoak eta ariketak erabil ditzaten; aitzitik, bideo-aurkezpen sortzaileak garatzera sustatzea eta, era zabalago batean, irakasleak maila guztietan horrela irakastera bultzetzea.

Guk, hizkuntz irakasleok, geure irakaskuntzan zerbait aldatzeko aukera bagenu, askok esango genuke ikasleek hobeto hitz egitea nahi dugula. Ideiak adierazteko gauza izan daitezela, ari daitezela lasai solasean, besteek aisa ulertzeko moduan eta berek ere uler dezatela guztia solasaldian parte hartzeko gisan; hots, komunikatzen jakin dezatela. Horixe da helburu nagusia bideo-kamerarekin ari garenean. Etekin handia atera diezaiokezu kamerari helduen irakaskuntzan bezala umeenean ere, bai bigarren hizkuntza bai hizkuntza arrotza irakasterakoan.

«Bai horixe»ri buruzko idazlana irakurri duenak badaki lau direla ikastaro honen ehuna bilbatzeko erabili ditugun hariak: mintzagaiak, edukiak, esamoldeak eta azkenik, hiztegia; eta bilbe horren gainean moldatu ditugula saioaren diseinu eta gidoiak.

Badirudi telebistari ere euskararen irakaskuntzan barrena abiatzeko garaia iritsi zaiola. Aspaldi honetan airean zebilen asmoa dagoeneko mahai gainean daukagu eta aukerak zehazten eta definitzen hasi garen ordu honetan, telebistari ahalik eta probetxurik haundiena ateratzea beharko luke xede izan.

Horrek gaurregun (euskaltegiei euskalduntze prozesuan berez dagokien lehentasuna kendu gabe) multimediara garamatza edota multimediari buruzko eztabaidari aurre egitera behintzat. Ez multimediari euskalduntzearen prozesuan erabateko ahalmenik ikusten diogulako; ez da horrenbesterako. Bide horretatik joko ez bagenu, ordea, kom,unikabideek euskararen irakaskuntzari eskaintzen dizkioten abantailak ez genituzke behar bezala aprobetxatuko eta eginahal guztiak beharrezko zaizkigun garai honetan hori ez litzateke zilegi.

Hiru arotan sailkatzen du McLuhan-ek gizakion historia, komunikazioari dagokionean. Aro hauetako bakoitzaren ezaugarri nagusia media desberdin batzuren gailentzea izan da, eta media horiexek ematen diote sasoi bakoitzari berezko duen jite berezia.

Lehenengo aroan, antzinateko zibilizazio idazmenik gabekoak kokatzen dira. Garai honetan, mezua aho-belarrizko kanalean hedatzen da eta konkretuaren mailari egokitzen zaio gehienbat. Bigarren aroak errotiko aldaketa batean du oinarri, idatziaren agerpenean, alegia. Aro honetan, ikusizko kanalak berebiziko garrantzia bereganatzen du; mezua leku eta denboran zehar garraiatu bait daiteke izkribuaren bidez. Idazmenak intelektuaren gaitasun guztiak bersailkatu beharra ekarri zuen berekin: pentsamenduak beste era batera kodatu behar honek igorri beharreko ideian bertan ere eragiten zuen eta.

Hirugarren aroa teknologia berrien eskutik datorkigu. Aro honetan, bigarrenean bezala, espazioaz eta denboraz garraiatu daiteke mezua. Oraingoan, ordea, entzutezko kanalaz gain ikusizkoaz ere balia gaitezke. Jakina, aro baten etorrerak ez ditu aurreko mediak deuseztatzen, bereganatu egiten ditu baizik. Gizonak, mezuak idazteko eta irakurtzeko gai bilakatu zenean, ez zion hitzegiteari utzi; eta media elektronikoak azaldu zirenean ere idazten jarraitu zuen.

Burutzen ari garen ikasturtearen hasieran HABEk argitara zuen «Helduen Euskalduntzea Programatzen - 84» liburuaren bigarren eranskinean (1) eman zen HABEk berak sortutako material didaktikoaren berri, hiru arlotan berezia (HABE aldizkarikoa, HABEko MIKekoa eta audiobisualetakoa) eta lau mailatan banatua (euskalduntzearen 1. eta 2. urratsekoa, 3. eta 4. urratsekoa, 5. eta 6. urratsekoa, eta goi-mailetakoa).

Hizkuntzen irakaskuntza gauza zaila eta konplexua dela edonork daki. Baita mailaka daitekeen bilakaera edo prozesu baten barnean ulertu behar den zerbait dela ere. Nolanahi ere, txosten honen helburua ez da hizkuntz irakaskuntzari buruzko teorizapena eta irakaskuntza honetan aurkitzen diren akatsak nola zuzen daitezkeen aztertzea, prozesu horretan ordenagailuak bete ditzakeen hutsunez mintzatzea baizik. Beraz, hemen azalduko ditugun iritziak batez ere gure praktikan oinarritzen dira, eta azken hilabeteotan ordenagailuan lan eginez ikusi ditugun abantailez eta hutsuneez mintzatuko gara.

Hala ere, gure esperientzia arlo honetan oso motza dela aldez aurretik argi eta garbi adierazi nahi dugu. Honenbestez, hemen azalduko ditugun iritziak erabat subjektiboak, erdi-inprobisatuak, behin-behinekoak eta eztabaidagarriak gerta daitezkeela esan behar dugu. Eta, besterik gabe, ondoren irakaskuntzarekin zerikusi handia duten hiru puntu nagusi azalduko ditugu.