Hizpide 52 alearen azalpena

Artikulu honetan, gure ikasleek, euskaltegietako ikasleek, euskaran lortzen duten mintzamenari buruzko gogoetatxo bat egin nahi izan dut: zer egiteko kapaz diren euskaltegiko prozesua amaitzen dutenean, eta zer hutsune duten. Eta hutsune hori zenbateraino den gure irakasleon) erantzukizuna eta non dagoen konponbidea, baldin eta balego, jakina. Bildu ditugun datuak ez dira, beharbada, zehatz-zehatzak izango; baina, bai, geure ikasleen artean ikusitakoak eta azken urteotako esperientziari zuzen-zuzen lotuak.

Aurreko artikulu bitan literatur testuen didaktizazioaz jardun genuen eta bigarrenean zuzenean aipatu zertan zen hipertestuaren ideia. Askori akaso arrotz suertatu zitzaien kontua eta, argibideak eskaintzeko asmoz, haratago joan nahi izan dugu oraingo honetan eta gaian sakondu, beti ere etorkizunean garrantzi handia izango duen arlo batera gerturatzen hasi besterik ez dugula egin aitortuta.

Gure XXI. mendeko gizartea etengabe aldatzen ari da. Edozein arlotako profesionalek birgaitzeko ikastaroei jarraitu behar diete, beren burua eguneratuta izan nahi badute. Enpresa guztientzat kostu izugarria da langileak eguneratzea. Teknologia berriei esker, kostu hori murrizteko eta leku eta ordutegien mugak gainditzeko aukera dago. Euskara-irakasleei ere “on-line” ikasteko eskaintza luzatu nahi diegu, horien formaziorako ikastaroak antolatuz, HABEko plataforma telematikoan, “Irakaslearen Gunean”, hain zuzen ere. Han eta hemen ari diren euskara-irakasleentzat oso aproposa ikusten dugu ikaskuntza telematikoa, haien prestakuntza hobetzeko eta eguneratzeko, euskaltegitik edota etxetik mugitu gabe.

Diskurtso-tipoak ere baliatu ditugu hainbat euskaltegitan, EKP (Euskaltegiko Kurrikulu Proiektua) lantzerakoan, Jean-Paul Bronckarten obra gidari hartuta. Nahiz eta HEOKak ez dituen diskurtso-tipoak aipatzen (testu-motak eta testu-erak aipatzen ditu soilik), oso baliagarriak gertatu zaizkigu, besteak beste, eginkizun komunikatiboak definitzeko, helburuak zehazteko, testuak beren osotasunean atzemateko, testu-motak (sekuentziak) hobeto ulertzeko, ikasleen ebaluazio-probak egokiago diseinatzeko… Horregatik eskaintzen diogu artikulu hau. Aurreko artikuluetan bezala, hemen ere didaktika dugu joguma. Beraz, ikuspegi horretatik irakurri beharko da. Eta hobeto ulertuko da, noski, testu-motak landu ondoren (datorren HIZPIDE alean), eta batez ere jardun didaktikoan gauzatu ahalean.

Artikulu honetan, adimenaren eta hizkuntza ikastearen arteko erlazioa hartu dugu aztergai. Lehendabizi, adimenari buruzko teoriarik behinenak gainbegiratuko ditugu. Adimen-testen zertarakoa eta horien gaineko kritikak ere labur ikusiko ditugu. Segidan, norbanakoek adimen-testetan lortzen dituzten puntuazioen eta hizkuntz lorpenaren arteko loturei begiratuko diegu. Eta, hari beretik, adimenak beste zenbait aldagairekin duen erlazioari ere erreparatuko diogu.

Bigarren artikulu honetan egileak erakutsi gura luke deklinabideko lekudenbora kasuetan (-n, -ra, -tik, -ko...) erabiliz gero determinatzailetzat zenbatzaile zehaztuak (zenbakiak) eta zenbatzaile zehaztugabeak (zenbat, zenbait, hainbat, anitz ...), denborazkoak ez beste unita te guztiak (metro, gradu, kilo, euro...), halakotzat erabiltzen badira, a/egia, magnitudeak neurtzeko, deklinatzen direla mugatu singularrean [Sei (gradu/metro!kilo/euro)AN; hainbat (gradu/metro!kilo/euro)AN] gure Autonomia Erkidegoan (Bizkaia-Gipuzkoa-Araba) behinik behin (beharbada, baita Nafarroa Erkidegoan ere, parterik mendebalderenean-edo). Esandakoa frogatzeko, erabiltzen ditu Bizkai-Gipuzkoako 50en bat idazleren adibideak, guztira 200en bat, eta Nafarroako ahozko batzuk eta idatzizko bat edo beste.

Brian Tomlinson doktoreak oraintsu Hizkuntza Irakaskuntza eta Ikaskuntzako Irakasle-postua lortu du Leeds-eko Metropole Unibertsitatean. Lehenago, Nigerian, Zambian, Vanuatun, Indonesian, Japonian, Singapurren egin du lan, eta Luton-go Unibertsitateko H2ko Materialen Garapeneko MA Ikastaroen Zuzendaria izan da. Halaber, MATSDAko lehendakaria da, berak 1993an sortutako nazioarteko materialen garapenerako elkartekoa alegia. Berrogei herrialdetik gorako irakasleei hitzaldiak eman dizkie, eta artikulu eta liburu ugari argitaratu ditu, Discover English, Openings and Materials Development in Language Teaching, besteak beste.

Jatorrizko argitaratzailearen oharra: Barne-ahotsari buruz Tomlinson-ek egiten dituen iruzkinak oso interesgarriak izango dira ziur aski, baina baliteke gai ezezaguna izatea irakurle askorentzat. Egile honek ez dio nozioa berea soilik denik, baina modu koherente eta osoan landu du berak. Bere bibliografia zabalarekin batera ondoren azaltzen dena ikusita, barne-ahotsak lehen mailako aurkezlea eta defendatzailea aurkitu duela dirudi.