Hizkuntz irakasleak daudenetik, aburu eta iritzi desberdinak egon dira hizkuntza irakasteko metodo hoberenari buruz1. Mende honen erdialdean, eta hizkuntzalaritza estrukturala edo deskribatzailearen eraginez, eritzirik hedatuena zen hizkuntza arlo hierarkikotan, edo mailatan, eratua zegoela.

Arlo horiek hizkuntzaren estruktura fonologiko, morfologiko eta sintaktikoak zeuzkaten. Planteamendu horri dagokion syllabusa, hizkuntz irakaskuntzan, syllabus estrukturala da. Ikastaroetan eta testu-liburuetan, ikasgai edo unitate bakoitzean estruktura bat edo beste azaltzen zen. Ikastaro eta liburu horietan, estrukturak ordenatzeko kriterioa konplexutasuna zen. Estrukturarik errazenekin hasten zen zailenekin bukatzeko.

Ikaslearen nortasuna, pentsaera kognoszitiboak eta blokaia psikologikoak guztiz aintzakotzat hartu beharrekoak dira, irakaskuntza ikaslearengan ardaztu nahi badugu.

Artikulutxo hau idaztera bultzatu gaituena klaseetan euskara arruntean gero eta okerrago ahoskatzen diren fonema zenbaiti tratamendu berezirik ematen ez zaiela ikustea izan da. Fonema konfliktiboak honako hauek dira: /11/,/x/,/z/, /ts/ eta /tt/, eta neurri txikiago batean /tz/ ere bai.

Maizpide Euskaltegiko Irakasleei: 1988koEGA azterketan 25 +24 +16 lagunenak aztertu ondoren bildutako zenbait gogoeta.

Behin behar eta, oihan zarbatsuan barrena abiatu naiz oraingoan ere. ZUTABEtik lantxo bat eskatu eta kapazitatea baino borondate gehiago duen honek ezetz esaten jakin ez! Ez dakit zer aterako zaidan, zer tratatu nahi nukeen ere ez bait daukat garbi. Dena dela, 6/7 puntutan bilduko ditut klaseetan nireganaturiko esperientzia eta kezka batzu.

Errakuntzak helduen euskalduntzearen azken urratsetan: ondorengo ikerketa baten oinarriak izenburuz aurkeztu genuen 1986an tesina Euskal Herriko Unibertsitateak Donostian, Zorroagan, duen Filosofi eta Hezkuntz Zientzien Fakultatean. Izenburuan bertan esaten denez, tesinak ondorengo ikerketa baten oinarriak jarri nahi ditu, eta hamar hurbilketaren bildumatzat jo daiteke. Hamar hurbilketa hauetako bederatzi bi sailetan banatzen dira, hamargarrena bibliografia delarik: lehenengo sailak «Erroreak bigarren hizkuntzaren irakaskuntzan » du .izenburu eta gaia bere osoan hartu eta urratzen du; bigarrenak, berriz, «Ikasleen erroreak euskalduntzearen azken urratsetan» izenekoak, gaiari zehatzago heltzen dio eta hurbilagotik ekiten ondorengo ikerketaren oinarriak jartzean.

Lerro hauetan, Euskal Mundu-Biltzarrean hizkuntz ikaskuntzaren eremuan aurkertu ziren txostenak laburtu eta komentatu nahi ditut. Bakarrik Biltzarrean banatu ziren lan idatziak aipatuko ditut hemen. Hauek dira hizlari inbitatuen txostenak. Egile denak lehen mailako ikertzaileak dira hizkuntz ikaskuntzaren arloan.

Nahiz eta artikulu guztien gai orokorra hizkuntz ikaskuntza izan, ikertutako azpi-arloak eta ikuspegiak desberdinak dira oso. Clahsen-ek era Karmiloff-Smith-ek lehen hizkuntzaren garapena aztertzen dute beren artikuluetan. Meisel eta Mahlau-k, beren txostenean, bi hizkuntzen baterako eskurapenaren problematika miatzen dute. Cummins ere elebitasunaz arduratzen da, baina batez ere gizarte-mailan, eta eskola-sistemaren funtzioa kontsideratzen du. Azkenik, Felix-ek helduen hizkuntz ikaskuntza du aztergai.

Ale berezia duzu ZUTABE 16.a, aurtengo lehenengoa. Berezia edukiz eta egituraz. Ohiko atal-banaketarik gabe, gai bakarrari emana dago oso-osorik: 1986- 1987ko ikasturtean Euskal Herriko Autonomi Elkarteko helduen euskara-irakaskuntzaren inguruan bildutako datuen azterketari, hain zuzen.

Lehen ere behin baino gehiagotan aztertu eta argitara eman ditu HABEk ikastaroz ikastaro jasotako datuak. Hor daude, besteak beste, 1982an argitaratutako Euskal Herria berreuskalduntzen liburua (1981-1982 ikasturteko ikasleen datuez) eta urtero-urtero ateratako memoriak; baita ZUTABEn bertan argitara emanak ere, direla datuak oro har, direla gogoetak.

Oraingo honetan, berriz, ZUTABEk parez pare zabaldu dizkio bere ateak HABEk bere eremuaz eta jardunaz egin duen azterlanik osoenari. Azterlan honek 1986-1987 ikasturteko datuak ditu oinarri eta, lehengoak ere kontuan izanik, geroaren nondik-norakoa urratzea helburu.