Gramatikak hizkuntzaren sistema deskribatzen eta azaltzen du. Dena dela, gaur egungo joera da gramatika deskribatzaile horretatik haratago joatea, gaitasun gramatikala eta komunikazio-gaitasuna uztartuz.

Baina nola eskuratzen dugu gramatika? Beharrezkoa al da gramatikari erreparatzea bigarren hizkuntza ikasteko prozesuan? Galdera horien erantzuna bilatzen saiatu gara; edo, hobe esanda, erantzunaren zati bat. Horretarako, bi euskaltegitako lehenengo mailako taldeak aztertu dira ikerketa honetan. Hiru tresna erabiliz eta metodologia kuantitatibo eta kualitatiboari jarraiki, ikasle horiek erabiltzen dituzten estrategiak jaso dira, baita gramatikari ematen dioten garrantziaren nolakoa ere. Bi galdetegiri erantzun diete berrogeita hamar ikaslek —lagina, orotara, 50 ikaslekoa izan da—: batean, gramatikari buruzko galdera orokorrak egin zaizkie, eta, bestean, estrategiei buruzko testa osarazi. Ondoren, elkarrizketa labur bat izan dugu horietako 29 ikaslerekin, galdetegiak bete ostean informazio osagarria biltzeko asmoz. Ondorio nagusia izan da gramatika beharrezkoa dela ikasle horientzat; batez ere, zuzen idatzi ahal izateko eta hizkuntzaren oinarri sendo bat eraikitzeko. Bestalde, ikusi da gramatika ikasteko estrategia anitz erabiltzen dituztela.

Gero eta emankorragoa da teknologia berrien bidea hizkuntzen irakaskuntzan. Eta ezaguna da euskalduntze-alfabetatzearen alorrean Moodle euskarri telematikoa. Euskarri hori komunikazio-gune aparta da. Asko dira euskara-irakasleak Moodle bidezko ikastaroren bati jarraitu diotenak baita ebaluazio-deialdietan aztertzaile jardun eta aurretiazko bateratze-saioetan parte hartzen dutenak ere. Moodle ez da produktu itxia aldizka-aldizka ari baita aldatzen, berritzen eta baliabide gehiagoz hornitzen.

Oraingoan, Moodle-ek eskaintzen duen beste aukera baten berri emango du artikulugileak: glosategia. Glosategia hiztegi modukoa da baina neurri apalagokoa. Artikuluan, glosategiaren nondik norako nagusiak azaltzeaz gain lexikoa lantzeko hainbat jardunbide ere eskainiko ditu.

Ulpan Akivako Ikastaroak normalean 80-90 bat ordukoak izaten dira. Gurea gertatu zen beharbada urteko ikastarorik laburrena, juduen jairik garrantzitsuenak sasoi honetan direlako (gure abendu - urtarrilen antzekoa). Ikastaroa 1982ko irailaren 14an hasi eta urriaren 8an amaitu zen. Bukatu baino bost egun lehenagotik utzi behar izan genion ikasteari, azken egunotarako programa bereziak prestatu baitzizkiguten; beste mailatako klaseak ikusi, etab. Guztira, gure ikastaroak ez zuen 50 klase-ordutik gora jo.

Gero eta gehiago erabiltzen ari dira hizkuntzen ebaluazioaren alorrean C-test izeneko probak. C-testa Cloze-testaren aldaera bat da. Izan ere, proba-mota horri emandako izena bera Cloze-testaren zordun da. Cloze-testean ez bezala, C-testean aukeratutako hitzak –biz bat– testutik kendu beharrean, bertan uzten dira, baina, eskuin aldeko erdia ezabatuta. Proba-mota horren inguruan egindako azterlanetan bistaratzen denez, baditu hainbat abantaila usadiozko Cloze-testekin alderatuta.

Cloze-testei batzuek egindako maiseoen artean baliotasun eskasa da aipatuena. Cloze-testek testu bakarra dute oinarri. Eta desabantaila izaten da hori ikasle batzuek asko jakin dezaketelako gaiaz eta beste batzuek, berriz, ez hainbeste. C-testaren bidez, irakurmenetik harago, hizkuntza trebetasun orokorra neurtzen da. Bat datoz horretan gaia jorratu duten aditu gehienak. Eta azterlanen emaitzen arabera, Cloze-testa baino baliotasun handiagokoa da. Fidagarritasunari dagokionez ere oso koefiziente altuak eskaintzen dira.

Artikuluan esaten dugu Euskararen irakaskuntzan ere mereziko lukeela erabiltzea C-testa baldin-eta, sakonetik aztertutakoan, ikusiko balitz egokia dela. Erabilera-eremu bat aipatzen dugu bereziki: mailaketa. Horrek ez du bazter uzten, noski, probak beste era batzuetara erabil daitezkeela. Baina, dituen ezaugarriengatik (aplikazio eta zuzenketa erraza, besteak beste) mailaketa da, ezbairik gabe, adituek aitortzen dioten erabilera-modu egokienetako bat.

HABEk Ikaslearen gunea martxan jarri zuenetik, aldaketa ugari izan ditu euskara-ikasleei zuzendutako webguneak, izenetik bertatik hasita. Adibidez, irakasleei zuzendutako Dokumentu biltegiaren edukia bertan txertatu zen, itxura berri bat eman zitzaion webguneari zenbait urteren ondoren eta web 2.0 guneen ezaugarri eta baliabideak ezarri 2012an (ikus, esaterako, Gomez, 2013: 10-11).

Gaur egun IKASBIL izenez ezagutzen dugun atari berrituarentzat, oso garrantzitsua izan da 2012/2013 ikasturtea, egindako hobekuntza horiek guztiak eta parte hartzeko eskaintzen dituen aukerak egonkortzeko eta sendotzeko balio izan duelako. Bestalde, asko izan dira, baita ere, denbora horretan atariaren gainean nahiz atariarekin berarekin lan egiten aritu diren euskara-irakasle eta -ikasleak, ataria egunero bisitatuz, ikastaroetan parte hartuz eta eguneroko jardueretan webgunean aurkitu dituzten baliabideak txertatuz, besteak beste.

Euskara-irakasle eta -ikasle askorentzat, IKASBIL dokumentuak eta ariketak eskuratzeko webgunea da. Hala ere, hori baino gehiago ere bada, eta, horregatik, artikulu hau aurkeztu nahi dizugu, duen balioaz jabetzeko baliagarria izango delakoan. Beraz, lerrook irakurri ondoren, lortzen badugu zeure egitea IKASBILi etekin handiagoa ateratzeko ideiaren bat, ez da gutxi izango.

Artikulu honetan, bi arlori erreparatuko diegu, ibilbide moduko bat eginez: hezkuntzan darabiltzagun komunikazio-moldeak nola aldatu diren, eta aldaketa horrek zer-nolako lotura duen teknologia berrien agerpenarekin, agerpen horrek hezkuntza-paradigma berriak eragin baititu.

Testuinguru berri horretan, ikasleek funtsezko papera jokatzen dute; baliabideak gelatik kanpora erabiliz, hobeto ikasteko moduko abileziak eta trebetasunak garatu baitituzte. Kontua da, ordea, hezkuntzak benetan eraldatu gabe jarraitzen duela; tresna teknologikoak erabiltzen dituela, baina hori besterik ez; gelako mentalitatea aldatu gabe. Horregatik, nonahiko ikasketaren moduko hezkuntza-ikuspuntuak hautatzea proposatzen dugu. Horrek esan nahi du teknologia berriekiko pentsamoldea aldatu egin behar dela, eta, aurrerantzean, HIKT deituko diegu. “H” horri esker (H faktorea) errazagoa izango zaigu baliabide berrien eta sare sozialen erabilerak dakartzan harreman sozialak, kognitiboak eta emotiboak definitzea.

Euskal Herriko Unibertsitateko GHyM1 ikerkuntza-taldeak garatu du Babelium ekimena, Elurnet2 enpresarekin batera. Hitz gutxitan esanda, euskararen ahozkotasuna praktikatzeko kode irekiko proiektua da Babelium. Webgunean parte hartzen duten ikasleek beste ikaskideek edo irakasleak berak prestatutako euskarazko mintzapraktika egiteko bideo-ariketak aurkituko dituzte: ahozko aurkezpenak, bikoizketak, ipuinak eta komikiak kontatzeko erronkak… Ariketa horietan, bideo bat grabatu beharko du ikasle bakoitzak unean bertan, mikrofonoa edota web-kamera erabiliz eta proposatzen zaizkion ahozko probak gaindituz. Aplikazioa erabiltzeko, Interneteko arakatzaile bat besterik ez da behar, bertan egikaritzen baita Babeliumek behar duen guztia. Ariketen erantzunak burutu ondoren (grabaketak, alegia), Babeliumen argitaratuko ditu erabiltzaileak; horrela, irakasleaz gain, beste ikaskideek ere ebalua ditzakete elkarlanean.

Ezagun da zeinen gogaikarria den ikasle gehienentzat idazlana egin behar izatea. Egia esan, irakasle askorentzat ere ez da oso motibagarria: asko saiatu arren, ez dira seguru sentitzen euren lanarekin, zeren eta ikasle askok akats berberak errepikatzen baitituzte behin eta berriro, eta oso galduta jarraitzen baitute, idazten jartzen direnean. Orduan, non egon daiteke hutsunea? Artikulu honetan, ikasleei eskaintzen zaien laguntzari gainbegiratu bat eman ondoren, idazteko ekintza komunikatiboari buruzko hausnarketa egin nahi izan du artikulugileak, lehenik eta behin, errazago uler dadin idazteak berak zer dakarren berekin. Horrek, ordea, zalantzan jartzera eraman du irakasleek ikasleekiko duten zuzenketa-harremana; bere ustez, zuzentzeko metodoak ondorioak sor ditzake ikasketa-prozesuan, eta, nahi gabe bada ere, oztopa edo baldintza dezake hobekuntzarako bidea. Hori dela-eta, autoebaluaziorako gonbita egin nahi du.