Hizkuntza-irakasleek zalantzak izaten dituzte arlo askotan, baina puntuazioa bereziki deserosoa egiten omen zaie. Gustatuko litzaieke komari buruzkoak gramatikaren arloko beste edozein zalantza bezalaxe argitzea, baina ez da hala gertatzen. Euskaltzaindiak zeharka baino ez dio heldu gaiari, eta ohiko gramatika- eta estilo-eskuliburuek ez dute puntuazioaz jarduten, puntuazio-marken erabilera-arauez baizik, eta ez modu bateratuan gainera.

Hala, bere zalantzak eta bere ikasle-irakasleenak argitzeko premiak akuilaturik, bidaia moduko bat egin behar izan du Lorea Arrietak. Bidean, gaia sakon jorratu duten hainbat adituren ekarpenak xehatu ditu, eta, bereziki, Juan Garziaren “Joskera Lantegi”.

Arrietak proposaturiko bidaian ikusiko dugunez, puntuazioaren gakoak sintaxian bilatu behar dira; joskeran, alegia. Halaxe egin du berak, eta arian-arian puntuazio-sistema bat moldatu. Azken finean, ezin dira aurrez ikusi testuek planteatuko dizkiguten erronka guztiak, baina irizpide gutxi batzuk argi izanda, litekeena da puntuazio-sistema ahaltsu bat iristea.

Gero eta emankorragoa da teknologia berrien bidea hizkuntzen irakaskuntzan. Eta ezaguna da euskalduntze-alfabetatzearen alorrean Moodle euskarri telematikoa. Euskarri hori komunikazio-gune aparta da. Asko dira euskara-irakasleak Moodle bidezko ikastaroren bati jarraitu diotenak baita ebaluazio-deialdietan aztertzaile jardun eta aurretiazko bateratze-saioetan parte hartzen dutenak ere. Moodle ez da produktu itxia aldizka-aldizka ari baita aldatzen, berritzen eta baliabide gehiagoz hornitzen.

Oraingoan, Moodle-ek eskaintzen duen beste aukera baten berri emango du artikulugileak: glosategia. Glosategia hiztegi modukoa da baina neurri apalagokoa. Artikuluan, glosategiaren nondik norako nagusiak azaltzeaz gain lexikoa lantzeko hainbat jardunbide ere eskainiko ditu.

Gero eta gehiago erabiltzen ari dira hizkuntzen ebaluazioaren alorrean C-test izeneko probak. C-testa Cloze-testaren aldaera bat da. Izan ere, proba-mota horri emandako izena bera Cloze-testaren zordun da. Cloze-testean ez bezala, C-testean aukeratutako hitzak –biz bat– testutik kendu beharrean, bertan uzten dira, baina, eskuin aldeko erdia ezabatuta. Proba-mota horren inguruan egindako azterlanetan bistaratzen denez, baditu hainbat abantaila usadiozko Cloze-testekin alderatuta.

Cloze-testei batzuek egindako maiseoen artean baliotasun eskasa da aipatuena. Cloze-testek testu bakarra dute oinarri. Eta desabantaila izaten da hori ikasle batzuek asko jakin dezaketelako gaiaz eta beste batzuek, berriz, ez hainbeste. C-testaren bidez, irakurmenetik harago, hizkuntza trebetasun orokorra neurtzen da. Bat datoz horretan gaia jorratu duten aditu gehienak. Eta azterlanen emaitzen arabera, Cloze-testa baino baliotasun handiagokoa da. Fidagarritasunari dagokionez ere oso koefiziente altuak eskaintzen dira.

Artikuluan esaten dugu Euskararen irakaskuntzan ere mereziko lukeela erabiltzea C-testa baldin-eta, sakonetik aztertutakoan, ikusiko balitz egokia dela. Erabilera-eremu bat aipatzen dugu bereziki: mailaketa. Horrek ez du bazter uzten, noski, probak beste era batzuetara erabil daitezkeela. Baina, dituen ezaugarriengatik (aplikazio eta zuzenketa erraza, besteak beste) mailaketa da, ezbairik gabe, adituek aitortzen dioten erabilera-modu egokienetako bat.

Artikulu honetan, bi arlori erreparatuko diegu, ibilbide moduko bat eginez: hezkuntzan darabiltzagun komunikazio-moldeak nola aldatu diren, eta aldaketa horrek zer-nolako lotura duen teknologia berrien agerpenarekin, agerpen horrek hezkuntza-paradigma berriak eragin baititu.

Testuinguru berri horretan, ikasleek funtsezko papera jokatzen dute; baliabideak gelatik kanpora erabiliz, hobeto ikasteko moduko abileziak eta trebetasunak garatu baitituzte. Kontua da, ordea, hezkuntzak benetan eraldatu gabe jarraitzen duela; tresna teknologikoak erabiltzen dituela, baina hori besterik ez; gelako mentalitatea aldatu gabe. Horregatik, nonahiko ikasketaren moduko hezkuntza-ikuspuntuak hautatzea proposatzen dugu. Horrek esan nahi du teknologia berriekiko pentsamoldea aldatu egin behar dela, eta, aurrerantzean, HIKT deituko diegu. “H” horri esker (H faktorea) errazagoa izango zaigu baliabide berrien eta sare sozialen erabilerak dakartzan harreman sozialak, kognitiboak eta emotiboak definitzea.

HABEk Ikaslearen gunea martxan jarri zuenetik, aldaketa ugari izan ditu euskara-ikasleei zuzendutako webguneak, izenetik bertatik hasita. Adibidez, irakasleei zuzendutako Dokumentu biltegiaren edukia bertan txertatu zen, itxura berri bat eman zitzaion webguneari zenbait urteren ondoren eta web 2.0 guneen ezaugarri eta baliabideak ezarri 2012an (ikus, esaterako, Gomez, 2013: 10-11).

Gaur egun IKASBIL izenez ezagutzen dugun atari berrituarentzat, oso garrantzitsua izan da 2012/2013 ikasturtea, egindako hobekuntza horiek guztiak eta parte hartzeko eskaintzen dituen aukerak egonkortzeko eta sendotzeko balio izan duelako. Bestalde, asko izan dira, baita ere, denbora horretan atariaren gainean nahiz atariarekin berarekin lan egiten aritu diren euskara-irakasle eta -ikasleak, ataria egunero bisitatuz, ikastaroetan parte hartuz eta eguneroko jardueretan webgunean aurkitu dituzten baliabideak txertatuz, besteak beste.

Euskara-irakasle eta -ikasle askorentzat, IKASBIL dokumentuak eta ariketak eskuratzeko webgunea da. Hala ere, hori baino gehiago ere bada, eta, horregatik, artikulu hau aurkeztu nahi dizugu, duen balioaz jabetzeko baliagarria izango delakoan. Beraz, lerrook irakurri ondoren, lortzen badugu zeure egitea IKASBILi etekin handiagoa ateratzeko ideiaren bat, ez da gutxi izango.

Ulpan Akivako Ikastaroak normalean 80-90 bat ordukoak izaten dira. Gurea gertatu zen beharbada urteko ikastarorik laburrena, juduen jairik garrantzitsuenak sasoi honetan direlako (gure abendu - urtarrilen antzekoa). Ikastaroa 1982ko irailaren 14an hasi eta urriaren 8an amaitu zen. Bukatu baino bost egun lehenagotik utzi behar izan genion ikasteari, azken egunotarako programa bereziak prestatu baitzizkiguten; beste mailatako klaseak ikusi, etab. Guztira, gure ikastaroak ez zuen 50 klase-ordutik gora jo.

Ez daga hemen gogoratu beharrik «azterketa ordua» beldur eta kezka unea izaten dela ikasle guzti edo ia guztientzat. Baina, era berean, onartu beharra daukagu une honek ez duela askotan irakaslea batere kezkatzen. Are gehiago: badira irakasle batzuk, klasean zer egin ez dakitenean, azterketara jartzen dutenak, «entretenigarri» gisa denbora emateko.

Bi joera nagusi aurki ditzakegu bigarren hizkuntzen irakaskuntzaren arloan ebaluazioaz mintzatzerakoan: bata froga objektiboen aldekoa; bestea, berriz, subjektiboena. Froga objektiboen osagai isolatuez osaturiko frogak dira, eta froga subjektiboak, berriz, integratiboak.