Ikasgelan, ikasleen aurrean zer egingo den aurrez pentsatu eta prestatzea funtsezko egitekoa da irakaslearentzat. Eskola-saio bakoitza puzzle osoago baten zati bat baino ez da eta, beraz, prestatze horretan, programazio-lan horretan, eskola-saio bakoitzaz gaindiko mugarriak hartu behar ditu kontuan irakasleak. Gai agortezina da, zinetan, programazioarena. Artikulugileak dioenez, ikasgai bat planifikatzea ez da ekintza isolatua, baldintza eta alderdi ugari hartu behar baitira aintzat. Alderdi horiek

jorratuko ditu xeheki bere artikuluan.

2001 urtetik aurrera HABE euskara-irakasleen prestakuntzarako online ikastaroak diseinatzen eta eskaintzen dihardu. Eskainitako ikastaro batzuen gaiak aipatze aldera hauexek azpimarratuko nituzke: “Ikasmaterialen diseinua online”, “Talde birtualen dinamizazioa”, “Concordancer programa informatikoa - Testuetako osagai linguistikoak

aztertzeko”, “Autoikaskuntza (oinarrizko kontzeptuak) eta Boga”, “Osatuz materiala erabiltzeko irizpideak”, “Internet didaktizatzen: Blogosfera euskararen ikas-irakaskuntzan”…

Euskara-irakasle ugari dira ikasle gisa parte hartu dutenak ikastaro birtual horietan, hau da, Internet bidez emandakoetan. Artikulu honetan azalduko dugu Moodle euskarri telematikoa nola erabili dugun irakasleak prestatzeko.

Azken 50 urteotan aldabide nabarmena izan da hizkuntzen irakaskuntzarako metodologiaren arloan. Arian-arian irakaskuntzarako teknika ugari sortu dira. Haatik, une honetan ez dugu datu nahikorik beroien eraginkortasuna zenbaterainokoa den erabakitzeko. Mugak muga, HEOKak hiru eskakizun ezartzen dizkio metodologiari: a) Adimen-eragiketa eraginkorrak bultzatu eta lagundu behar ditu; b) hizkuntzaren ezaugarri pragmatiko zein formalak jarri behar ditu jokoan; c) ikasleen satisfazio-maila eta ikasteko gogoa areagotu behar ditu.

Hainbat dira irizpide horietan oinarria duten prozedura metodologikoak. HEOKak horietako batzuk aipatzen ditu gai honi eskainitako atalean (HEOK, 1999: 86-88). Aldeak alde, denek dute alderdi komun bat: denek iradokitzen dute hiru etapako eredu orokor bat: a) egin aurrekoa (helburuez jabetzeko; aurrezagutzak aktibatzeko; planifikatzeko; etab.); b) egin bitartekoa (kontrol mekanismoak, lagungarriak…) eta c) egin ostekoa (feedbacka, ebaluazioa, errepikapena…).

Lan honetan aztertu nahi izan dugu nola jorratzen diren hasiberrientzako ikasmaterialetan aldagaiok: nola kudeatzen dituzten ikastearen alderdi psikologikoak, linguistikoak eta afektibo-bolitiboak, prozedura metodologiko orokorraren hiru etapetan. Horren bidez, ikusi ahal izan dugu nola irudikatzen duten material horiek ikas-prozesua eta zenbateraino hurbiltzen diren HEOKaren planteamenduetara.

Irakaskuntza, oro har, gai serioegia da eta umoreak ez omen dauka hor tokirik. Errealitatea bestelakoa da, ordea. Umorea bizitzaren aro eta arlo guztietan agertzen da eta irakaskuntzan ere bere tokia bete beharko luke.

Helduen euskalduntze-alfabetatzean erabilitako hiztegi eta gramatiketan eta gomendatuko liburu eta irakurgaietan umorea bera lantzeko edota umorearen bidez euskara lantzeko hainbat proposamen aurki daitezke, sarri askotan, liburu horien egileen asmoa besterik izan bada ere.

Beraz, umorea irakaskuntzaren beste euskarri eta baliabidetzat har daiteke, baldin eta neurriz eta egoki erabiltzen bada.

Gero eta gehiago erabiltzen ari dira hizkuntzen ebaluazioaren alorrean C-test izeneko probak. C-testa Cloze-testaren aldaera bat da. Izan ere, proba-mota horri emandako izena bera Cloze-testaren zordun da. Cloze-testean ez bezala, C-testean aukeratutako hitzak –biz bat– testutik kendu beharrean, bertan uzten dira, baina, eskuin aldeko erdia ezabatuta. Proba-mota horren inguruan egindako azterlanetan bistaratzen denez, baditu hainbat abantaila usadiozko Cloze-testekin alderatuta.

Cloze-testei batzuek egindako maiseoen artean baliotasun eskasa da aipatuena. Cloze-testek testu bakarra dute oinarri. Eta desabantaila izaten da hori ikasle batzuek asko jakin dezaketelako gaiaz eta beste batzuek, berriz, ez hainbeste. C-testaren bidez, irakurmenetik harago, hizkuntza trebetasun orokorra neurtzen da. Bat datoz horretan gaia jorratu duten aditu gehienak. Eta azterlanen emaitzen arabera, Cloze-testa baino baliotasun handiagokoa da. Fidagarritasunari dagokionez ere oso koefiziente altuak eskaintzen dira.

Artikuluan esaten dugu Euskararen irakaskuntzan ere mereziko lukeela erabiltzea C-testa baldin-eta, sakonetik aztertutakoan, ikusiko balitz egokia dela. Erabilera-eremu bat aipatzen dugu bereziki: mailaketa. Horrek ez du bazter uzten, noski, probak beste era batzuetara erabil daitezkeela. Baina, dituen ezaugarriengatik (aplikazio eta zuzenketa erraza, besteak beste) mailaketa da, ezbairik gabe, adituek aitortzen dioten erabilera-modu egokienetako bat.

Hizkuntza irakastea ez da ikasleei ezagutza linguistiko soil batzuk dauden-daudenean eskaintzea. Alderdi soziolinguistikoak berebiziko pisua du egiteko horretan guztian. Makina bat aldiz ekarri da mahai gainera ezagutzaren eta erabileraren arteko desoreka. Hizkuntza, bestalde, gizarteen kulturaren parte garrantzizko bat da. Funtsezkoena askoren ustez, zeren eta hizkuntza, besteak beste, bera osagai deneko kulturaren garraio-tresnarik behinena ere baita.

Euskara irakastea euskal kulturaz janztea ere bada. Artikugileak euskara-irakasle dihardu helduen euskalduntze-alfabetatzean AEKn, eta, aipatutako alderdi horiek aintzat harturik, euskaltegietan duten isla aztertzen du. José María Sanchez Carrión Txepetxen “Un futuro para nuestro pasado” liburuari jarraikiz Motibazioa, ezagutza eta erabilera hirukotea ere aztergai du eta horien guztien gaineko gogoeta eskaintzera datorkigu.

Euskara ez da bakarrik Euskal Herrian irakasten. Badira munduan zehar hainbat eta hainbat erakunde (unibertsitateak, euskal etxeak, kultur erakundeak,

hizkuntzeskolak) euskara irakasten dutenak. Ezagutzen ditugu Argentinako euskara ikasteko programak, esaterako. Baina hain urrutira joan gabe badira, besteak beste, Madrilen bertan ere hainbat eta hainbat ikasle euskara ikasten ari direnak. María Jesús López madrildarrak euskara ikasi zuen Madrileko Hizkuntz Eskola batean. Jatorrizko hiztunengandik ezin bereiz daitezkeen euskaldun horietako bat da. Eta euskara-irakasle dihardu Madrilgo Jesús Maestro Hizkuntza Eskola Ofizialean. Bere artikuluan Hizkuntz Eskola horretan ari diren euskara-ikasleen berri ematen digu, berriro ere “ezina ekinez egina” esaera egia izan daitekeela baieztatuz.

Hizpide 63 alearen azalpena