Uneven language profiles & differentiated language requirements izeneko txostenak hizkuntzen ebaluazio bidezkoagoa bultzatzea du helburu, Cecilie Hammes Carlsenek, Lorenzo Roccak eta Sabrina Machettik idatzi eta ALTEren —Association of Language Testers in Europe—LAMI taldeak —Language Assesment for Migration and Integration— 2023an argitaratu du. Bereziki, migratzaile helduen hizkuntza-profil desorekatua —trebetasun batzuetan maila handiagoa beste batzuetan baino— ohikoa dela azpimarratzen du, eta horren araberako ebaluazio- eta eskakizun-ereduak proposatzen ditu.

Gogoan izan dezagun, inoiz adierazi dugun bezala, Eusko Jaurlaritzaren izenean HABE dela ALTEko eskubide osoko kideetako bat. Halaber, ildo horretako ikerketa bat burutu zuen Uxue Zalbideak HABEren esparruan, hain zuzen, administrazioko langileen behar komunikatiboen araberako hizkuntza-eskakizunen ezarpena eta trebetasunkako egiaztapenari ateak ireki beharko litzaizkiokeen aztertzeko.

🎯 Txostenaren helburua

Hizkuntza-trebetasunak banaka neurtzen dituzten ebaluazio-sistemak bultzatzea (entzutea, hitz egitea, irakurtzea eta idaztea), eta horien emaitzak banaka ematea. Horrela, lanerako, ikasketetarako edo bizileku eta herritartasunerako hizkuntza-eskakizun desberdinak ezarri daitezke, eta ez trebetasun guztietan maila bera eskatu.

⚖️ Gizarte-justizia eta aukera berdintasuna

Hizkuntza-politika bidezkoek kontuan hartu behar dute ikasle heldu askok profil desorekatuak dituztela, eta, horren arabera, eskakizun egokiak ezarri. Ebaluazio asimetrikoa inklusiboagoa da, batez ere gutxien alfabetatutako edo idazteko zailtasunak dituzten pertsonentzat, eta integratzeko prozesuan lagungarriagoa da.

🧪 ALTEko kideei inkesta

Inkesta bat egin zen ALTEko kideen artean:

• Haien probek hizkuntza-trebetasunak banaka neurtzen dituzten jakiteko.
• Politikariek edo enplegatzaileek hizkuntza-eskakizun desberdinak ezartzen dituzten jakiteko.

Eta hauexek ondorioak:

• 24 herrialdetatik 19tan, probek banaka neurtzen dituzte trebetasunak.
• Baina 12 herrialdetan bakarrik ezartzen dira benetan eskakizun desberdinak. Oro har, ahozko trebetasunetan maila handiagoa eskatzen da, eta idazmen eta irakurmenetan baxuagoa.

🌍 Herrialdeetako adibide onak

Finlandia, Alemania, Norvegia, Errumania eta Erresuma Batua bezalako herrialdeetan:

• Trebetasunak banaka neurtzen dituzten azterketak daude.
• Enplegatzaile edo instituzio batzuek eskakizun ezberdinak ezartzen dituzte (esaterako, ahozko gaitasun handiagoa eskatzea idatzizkoaren aldean).

📘 Marko teorikoa

Txostena Europako Erreferentzia Marko Bateratuan (EEMB) eta haren Liburu Osagarrian (EEMB LO) oinarritzen da. Horietan, profil desorekatuak eta eleaniztasuna naturalak direla aitortzen da, eta hizkuntza-gaitasuna ez dela garatzen modu lineal eta simetrikoan.

Trebetasunak integratuta ebaluatzearen aldeko argudioak ere aipatzen dira, baina banakako neurgarritasuna lehenesten da migrazio-testuinguruetan, esate baterako, bidezkoagoa delako.

📌 Ondorioa

Azterketa-egileek ardura etikoa dute:

• Probek zer neurtzen duten eta emaitzen esanahia argi eta zehaztasunez azaltzeko.
• Hizkuntza-eskakizun desberdinen aldeko informazioa emateko politikariei eta enplegatzaileei.

Horrek ebaluazioaren justizia soziala hobetzen du eta migrazio-prozesua erraztu dezake.

Erreferentzia bibliografikoa

Carlsen, C. H., Rocca, L. eta Machetti, S. (2023). Uneven language profiles & differentiated language requirements. - recommendations for test developers, policy makers and employers. ALTE-LAMI. https://www.alte.org/resources/Documents/Carlsen_Rocca_Machetti_2023_ALTE%20LAMI%20Uneven%20profiles%20report.pdf