Zer egiten du ikasleak H2 era eraginkorrean ikasteko?, zein eta zenbat jardueraz baliatzen da? Zer-nolako lotura dute jarduera horiek ikaslearen baitako nahiz inguruneko beste aldagaiekin? Ba al dago jarduera horiek aurrera egin ezinean dabilen hizkuntz ikasleari irakasterik? Eta, ikas-estrategia guztiak dira beti mesedegarri ikasle guztientzat? Horra hor, labur, ikas-estrategiak gaiaren nondik norako nagusiak. Horiexek eta gairekin lotura duten beste zenbait gai ere jorratuko ditugu artikuluan.

Artikulu honetan ezagutarazi nahi ditugu azken urte hauetan hain entzute handia hartu duten argitalpen elektronikoak. Weblog hitzaz izendatzen ditugu Interneten argitaratzen diren bitakora edo eguneroko birtual hauek. Nork berea idazteko izaten dira eta era guztietako gaiak hartzen dituzte beren baitan. Egunero 35.000 berri argitaratzen dira. Kopuru horrek fenomeno hau hartzen ari den hedapenaren neurria ematen digu eta, luze gabe, ezinbesteko lekua izango du euskararen ikas-irakaskuntzan ere, gure ohiko baliabideen artean. Artikulu honetan gaia zertan den azalduko dugu eta ideia batzuk emango Weblog-ekin lanean hasteko; baina, argi ibil gaitezen!, “blogosfera” aurrera doa-eta hau idazten ari garen bitartean ere.

Lan honetan, bi esparru nagusi jorratuko ditugu. 1. atalean, izen ardatzaren ezkerreko erlatibo arrunt kanonikoak aipatzeaz gain, zabal arituko gara izen ardatzaren eskuin (ere) hedatzen diren erlatibo jokatuez. Eta 2. atalean bereziki aipatuko ditugu euskaraz erlatibatzen zail edo bitxi gertatzen diren egiturak (gizona, zeinaren etxea …, gizona zeinarekin …, gizona zeinarengan… itxurakoak), eta euskaldunok eguneroko hizkeran halakoak arruntago emateko erabili ahal eta ohi ditugun moduez zeinismoaz beste (bereziki izenordain erresuntiboen 1 erabilera). Atal nagusi hauezaz gain, 3. atalean aipatuko ditugu aditz jokatugabe bidezko erlatiboak (izen ardatzaren ezker eta eskuin). 4.a eskainiko diegu ageriko izen ardatzik gabeko erlatibo libreei. Eta 5.ean aipatuko ditugu izenen mendeko diren beste era bateko esaldi izenlagunak.

Lan honek dibulgaziokoa eta didaktikoa nahi luke izan izenen esaldi laguntzaile mota “guztion” inguruan, eztabaida eta frogaketa sakonegietan sartu gabe. Baina jakin bedi honen oinarrian badela ikerketa lan burutsuagorik. Batez ere, De Rijk eta Oihartzabalenak, Euskaltzaindiaren Gramatika Batzordearen 1999ko Perpaus erlatiboak (EGLU-V deituko duguna), Alberdi, Garcia eta Ugartebururenak, eta Hidalgorenak (2002a, 2002b, 2003, 2004a, 2004b).

Europako Kontseiluaren ekimenez dugu aurreneko aldiz Europako hizkuntzak ikasi, irakatsi eta bi prozesuok ebaluatzeko tresna: Europako Erreferentzia Markoa. Enbor nagusi horretatik sortu da Hizkuntzen Portfolio Europarra (HPE) izeneko adarra. Bi tresnek ikaragarrizko aukerak eskaintzen dizkiete euskararen irakaskuntzan ari diren profesionalei. Baina, badira, aukera guztien artean, hainbat arrisku eta zailtasun. Aukerak baliatu eta zailtasunei aurre egiteko, derrigorrezkoa da Erreferentzi Markoa eta Portfolioa ezagutu eta lantzea. Artikulu honetan horiek zertan diren, euskararen ikaskuntza irakaskuntzari zer dakarkioten eta, aurrerantzean, nondik nora jo beharko den aztertzen da, lehen hurbilketa bat egin nahian.

Oso ohikoak dira aukera anitzeko galderak hizkuntzak ebaluatzeko probetan. Usadioz, trebetasun hartzaileak eta gramatikako edukiak ebaluatzeko erabiltzen dira. Eta, ondo prestatuz gero, badituzte hainbat abantaila: objektiboak dira, ikasle-multzo handientzat egokiak, zuzentzen errazak... Baina hainbat desabantaila ere badituzte: zailak dira prestatzen, distraigarri egokiak aukeratzen; ikasle onenak ere nahas ditzakete eta zoriz asma daitezke. Artikulu honetan, erantzun zuzenak zoriz asmatzeko aukerari begiratuko diogu, zoriaren eraginari, alegia. Aztertuko dugu, hala berean, aukera hori gutxitzeko zer eta nola egin litekeen.

Internet gure bizitzetan sartu den errealitatea da. Errealitateari bizkarra ematea litzateke hizkuntzen ikaskuntzan eta irakaskuntzan Internetek ez duela lekurik esatea. Batzuek diote moda bat dela, laster pasatuko den sukarra; baina, egunez egun ikusten dugu Internet ezinbesteko tresna bilakatzen ari dela gure bizitzako ekintza gehienetarako. Asko dira Internet erabiliz gelarako antola daitezkeen jarduerak. Artikulu honetan, baliabide batzuk aipatuko ditugu. Baina batez ere, prozedura zehatz bi azalduko ditugu: WebQuest eta Altxorraren bila. Bien helburua da ikasleak amaraunean dantzan jartzea informazio bila, gero informazio hori helburu jakin batekin erabiltzeko. Espero dugu zuontzat baliagarriak izatea.

Artikulugileak ikerketa hau 2002-2003 ikasturtean burutu zuen Eusko Ikaskuntzaren eta EHUko Soziologia Fakultatearen ardurapean dagoen HIZNET Hizkuntza Plangintzarako Ikastaroaren barruan. Ikastaroaren bukaeran ikerlan bat egiten da jasotako jakintza eta ezagupen guztien ondorio gisa. Ikerketa horretan, Santurtziko Udal Euskaltegian jardundako hainbat euskara-ikasle helduk duten motibazioaren, jarreraren eta euskara ikastean egindako aurrerapenaren arteko elkarreragina bilatu nahi izan du. Ikasle horiek udal-langileak dira.

Artikulu honetan, irakurleak, metodologia bat bainoago, gaiari hurbiltzeko saio txiki bat aurkituko du, irakaskuntza ebaluatzeko iturri desberdinetatik informazioa biltzen duen artikulu bat, alegia. Ahalegin bat besterik ez, irakaslea bere jardueraz kontzienteagoa izateko eta bere burua garatzeko lan-ildo berriak aurkitzeko.