Ortoepia fonemen ahozkuntza zuzena erabakitzen duen zientzia da (1); hau da, hizkuntza baten ahozko kodeaz arduratzen den zientzia dugu. Eta hementxe dago gakoa: euskara batuaren idatzizko kodeak, idazkerak, ale­gia, ez digu nola ahozkatu behar dugun adierazten.

"Hizkuntza komunikat­zeko da eta gehienbat ahoz komunikatzen gara. Horregatik, ba, euskara biziak iraungo badu, ahozkoa eta literaturazkoa, biak dira beharrezko bata bestearen osagarri" (2). "Ezer baino lehenago hau gogorarazi behar: hiz­kuntza berez eta funtsean ahozko kodigo bat denez gero, euskara batuaren proiektuak ere ezinbestean eman behar dituela ahozkuntz arauak; edota, fonología batua proposatu behar duela. Alegia, batuan mintzatzeko kodigo bat"

Helduen euskalduntze-alfabetatzeaz arduratzen diren profesionalek argi izan dute beti prozesu baten baitan burutzen dela beren jarduna, eta prozesu hori zehaztu beharra dagoela, hizkuntza bat ikas/irakasteko ibilbideak abiapuntu eta jomuga argiak izan ditzan. Hala, HABEk hasiera-hasieratik hainbat urrats eman ditu euskararen ikas/irakaskuntza prozesua zehaztu eta biderat zeko, eta lan horren emaitza da 1999an argitaratu zuen Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikulua (HEOK). Alabaina, gaur egun prozesu hori bideratu eta hizkuntz gaitasunaren mailak zehazteko oinarri bakarra ez da HEOK; izan ere, ezin dugu alde batera ut zi Europako Kontseiluak 2001ean argitara eman zuen Hizkuntzen ikaskuntza, irakaskuntza eta ebaluaziorako Europako Erreferentzia Markoa. Horra hor bi osagai euskararen ikas-irakaskuntza prozesua zedarritzeko. Baina sukaldeko errezetetan bezala, osagai horiek ongi lotu behar dira, plater goxoa prestatzeko. Guk asmo horrekin prestatu dugu Europako Markoaren bidez HABEren mailetan sakontzeko modulua.

Ikasleen parte-hartzea bultzatzea da Sarean oinarritutako hezkuntzaren erronka nagusietako bat. Irakasle askok beren online ikastaroetako parte-hartzea handitu nahi dute, baina ez dago ezagutza zehatzik izan litezkeen parte-hartze mota guztiez. Artikulu honek online ikastaroetan dauden parte-hartze motak sailkatzeko taxonomia bat proposatzen du, parte-hartzea handitzeko dauden auzi pedagogikoak eztabaidatzen, eta etorkizuneko ikerketarako hipotesi egiaztagarriak iradokitzen ditu.

Lehendik ere plazaratuak ditugu, aldizkari honetan, testu-motei buruzko zenbait lan: 'Testu-motak" (Adam, 1996), "Tipologia egin nahian" (Beaute, 1996), 'Testu-motak: sekuentzia eta hizkuntz ekintza" (Esnal, 2003), "Preskripzioa: oinarrizko hizkuntz ekintza" (Esnal, 2004) eta 'Testu-motak" (Elosegi; Esnal, 2004: 55-66).

Orain, berriro ere dakargu gaia orrialde hauetara, euskarari eta euskararen irakaskuntzari aplikatu izanak emandako bermean oinarrituta. Baina egilea ez da mugatzen orain artekoa biltzera eta eguneratzera. Sintesi berria ere aurkezten du, testu-motei izen berria -eraberritua- ipintzeraino: sekuentzia. Geroak -jardun didaktikoak- probatu eta frogatuko du -frogatzen ari da- zer neurritan den baliagarria eta eragilea.

Aski ezaguna da euskalduntze-alfabetatzearen alorrean Cloze-prozedura. Burutze-proba edo burutze-ariketa izenak ere erabiltzen dira test horiek izendatzeko. Cloze-prozedurak baditu hainbat aldaera eta horietako bat da gurean gehien erabiltzen dena: aukera anitzeko Cloze-proba. EAEko administrazioko langileei begirako Hizkuntz eskakizunetan, esaterako, horixe erabiltzen da irakurmena ebaluatzeko. Cloze-testak proba integratiboak dira, erredundantzia murritzekoak. Artikulu honetan gainbegirada egingo diegu, horien nondik norako nagusiak aztertuz.

Ikasteko moduen artean bi dira ezagunenak eta orain arte euskara ikasteko erabili direnak: aurrez aurreko eredua, hau da, modu presentzialean ikastea; eta urrunetik ikastea, aurrez aurreko eskola-saioetara joan gabe. Bigarren honi, Internet konexiodun ordenagailu baten bidez egiten bada, online ikaskuntza esaten zaio. Azkenaldi honetan gero eta gehiago zabaltzen ari da hirugarren modu bat, aipatutako bi modu horiek uztartzen dituena: ikaskuntza konbinatua, uztartua edo mistoa izenekoa, blended learning-a, hain zuzen ere

Gainbegiraketa da irakasle zein irakaslegaien prestaketan garrantzi uka ezina duen atala. Modu askotara plantea liteke. Hala ere, hizkuntz irakasle-prestatzaile asko, betiere, arrazoi berberetan oinarriturik eta gainbegiraketa-modu berberetan jardunez etengabe ari dira eskura dauzkaten aukeren bilduma mugatzen. Artikulu honen xedea da gainbegiratzeko zenbait bideren mugak azaltzea eta erabil litezkeen beste batzuen abantailak ezagutaraztea, ondoren, irakasle- prestatzaileek gainbegiraketa-modu horiek ibilian jar ditzaten. Gainbegiratzeko bost modu azalduko ditugu hemen: 1) zuzentzailea, 2) alternatiboa, 3) lankidetzazkoa, 4) ez-zuzentzailea eta 5) sortzailea.

Artikulu honek (bitatik bigarrenak) Planteamendu Kamunikatiboaren aspektu pedagogiko batzuk aztertzen ditu; besteak beste, «syllahus semantiko»aren ideia eta «benetakotasunaren arazoa materialetan eta metodologian. Planteamendu Komunikatiboak. gehienetan. alderdi hauek oso modu sinplifikatu eta ilun samar lantzen dituela iradokitzen du Swan-ek; gainera, hizkuntz irakaskuntzarako plonteamendu zuhurrak syllabus semantikoak eta formalak integratzea eskatzen du eta bereziki idatzitako ikas-materialak eta benetakoak konbinatzea. Halaber, Planteamendu Komunikatiboak ez du aintzat hartzen ama-hizkuntzak bigarren hizkuntzaren irakaskuntzan duen garrantzi handia.