Artikulugileak ikerketa hau 2002-2003 ikasturtean burutu zuen Eusko Ikaskuntzaren eta EHUko Soziologia Fakultatearen ardurapean dagoen HIZNET Hizkuntza Plangintzarako Ikastaroaren barruan. Ikastaroaren bukaeran ikerlan bat egiten da jasotako jakintza eta ezagupen guztien ondorio gisa. Ikerketa horretan, Santurtziko Udal Euskaltegian jardundako hainbat euskara-ikasle helduk duten motibazioaren, jarreraren eta euskara ikastean egindako aurrerapenaren arteko elkarreragina bilatu nahi izan du. Ikasle horiek udal-langileak dira.

Hezkuntza ardatz bilakatu da Informazioaren Gizartean eta aztergai da zer nolako eragina izan eta izango duten IKTek ikas-irakasprozesuetan. Cesar COLLen hitzetan, ohiko eszenategiak eraldatu dituzte teknologiek eta lan-marko berriak sortu irakasle eta ikasleen arteko harremanetan, non informaziora iristea edota sarbidea izatea ez den ikasketaren sinonimo.

COLL, C. (2004) Psicología de la educación y prácticas educativas mediadas por las tecnologías de la información y la comunicación. Una mirada constructivista. Revista Electrónica Sinéctica, 25, 1-24

La aplicación práctica del modelo se lleva a cabo sobre dos grandes ejes principales: el funcionamiento del mecanismo de la desactualización (que incluye la referencia al pasado y la generación discursiva de la contrafactualidad), y el funcionamiento del mecanismo de modalización (que establece las posibilidades de correspondencia modal y temporal del conjunto de formas del sistema). En estos dos ejes encajan problemas de enseñanza y aprendizaje tan primordiales como la narración (usos de los “pasados”), la suposición con Futuro y Condicional, o las correspondencias modotemporales. Las leyes expuestas en la anterior ponencia mostrarán aquí su utilidad en la asunción del verbo en español como un sistema lógico y manejable en términos de significado. Para ello se proporcionan múltiples ejemplos de instrucción y ejercitación gramatical de estos grandes temas, en diversos niveles de aprendizaje.

A partir de la admisión de la incapacidad explicativa y predictiva de una valoración temporal del morfema verbal, se establecen los fundamentos cognitivos (basados en las condiciones de percepción del espacio y la experiencia) que autoricen una valoración radicalmente espacial del sistema. Se desarrolla así un constructo lógico que muestra su capacidad explicativa a través de tres leyes de gestión del modelo: dos leyes de correspondencia temporal y modal (LCV y LCH), y una ley de generación discursiva de la contrafactualidad (LSD).

Artikulu honetan, adimenaren eta hizkuntza ikastearen arteko erlazioa hartu dugu aztergai. Lehendabizi, adimenari buruzko teoriarik behinenak gainbegiratuko ditugu. Adimen-testen zertarakoa eta horien gaineko kritikak ere labur ikusiko ditugu. Segidan, norbanakoek adimen-testetan lortzen dituzten puntuazioen eta hizkuntz lorpenaren arteko loturei begiratuko diegu. Eta, hari beretik, adimenak beste zenbait aldagairekin duen erlazioari ere erreparatuko diogu.

Irakasle-sen hutsari jarraikiz, gauza agerikoa da probetxuzkoagoa dela ikas-prozesuari begira ikasgelako giro adeitsua eta mehatxurik gabea tentsioak eta antsietateak jotako giroa baino. Hainbat eta hainbat ikasle helduk larderia senti dezakete hizkuntza ikastean. Eta egon litezke horretarako zenbait arrazoi. Ikasgelako dinamika funtsezkoa da horretan guztian eta irakaslearen jokabidea ere zer esanik ez. Artikulugileak antsietatea sor dezaketen hainbat alderdiri erreparatu eta horiek saihesteko hainbat iradokizun ere eskainiko ditu.

Hizkuntz irakasle moduan esaten badut “ikasleari tenperatura afektibo eta emozionala hartu behar zaiola eskolako hiru alditan: hasieran, indarrak neurtzeko. Eskolan zehar, planteatutako jardueraren egokitasuna ikusteko. Eta bukaeran, haren asebetetze-maila neurtzeko”, baten batek pentsatuko du gaia ez dela hizkuntz irakaskuntza, medikuntza baizik. Bakarren batek, ordea, berehala igarriko dio artikuluaren mamiari: nortasunaren eragina hizkuntz irakaskuntza-ikaskuntzan. Eta, agian, askok eta askok pentsatuko dute: “horra hor non datorren beste asmazio berri bat irakasleon lana katramilatzera”. Nortasunaren ezaugarriak batzuentzat pisuzko aldagai psikosozialak dira. Beste batzuentzat, berriz, eremu lausoa baizik ez dira, eta, ikerketa frankoren premian daude oraindik ere aintzat hartzeko.

Ez dugu denok berdin ikasten. Eta inguruneari ere ez diogu denok modu berean begiratzen ez antzematen. Batzuek esaten dute gauzak “entzun” egiten dituztela. Beste batzuek “ikusi” eta beste zenbaitek, berriz, “sumatu” egiten dituzte. Hizkuntzak ikastean ere nork bere estiloa du.

Ezagutzeko estiloek eta ikasteko estiloek ikas-prozesuari eragiten diote. Eta ezin esan daiteke estilo bat bestea baino okerragoa denik baldin eta norbaiti helmugara iristeko balio badio. Lorpen-emaitzarik handienak zein estilok dakartzan jakiteko saioek ez dute erantzun garbirik eskaintzen. Hala ere, ezagutzeko estiloak eta ikasteko estiloak, ikasgelan kontuan hartzeko aldagaiak dira askoren ustez.