Hizkuntz kontuak

Aldaro / aldaroka sarrerak, egungo hiztegietan eta diskurtsoan

Aldaro / aldaroka sarrerak, egungo hiztegietan eta diskurtsoan

by Hasier Agirre Aranburu -
Number of replies: 0

Ederki ekarri du aurreko batean Andoni Egañak diskurtsora usadio handiko aldaro hitza.  Hauxe da aldaro sarrerak Euskaltzaindiaren Hiztegian dituen bi definizioetako bat: Soineko, tunika eta kidekoetan, beheko ertzeko gorabehera:

  • Hasten denean apaiza mezarako soinekoa ipintzen, eman iezaiozu gerrikoa albaren gainetik; albaren beheko ertzak ipiniko dizkiozu berdin eta aldarorik gabe, lurra baino behatz betez gorago. (Euskaltzaindiaren Hiztegia / aldaro sarrera).

Orain ikus dezagun, esan bezala, Egañak nola erabilia duen, konnotazio-adieran, balizko gai-zerrenda luze honetan:

  • Eolikoak bai ala ez, eta ze baldintzatan; gazteak eta lan prekarietatea; etxebizitza; turismo mota askotarikoak; Hezkuntza lege berria eta ondorioak; presoen egoera, egun; herriko alkate berria edo zaharra; Bidasoa hilobi; auto elektrikoak; hedabideen alderoa honako edo halako gaitan…”. (https://www.berria.eus/paperekoa/1881/017/001/2023-07-06/gaiak.htm).

Aldaro sarrerak, ordea, badu lehen aurreratu baina azaldu ez dugun bigarren adiera bat: Balantza (oreka galtzeak dakarren mugimendua). Ikus ditzagun esanahi horrekin egungo diskurtsoan izan dituen zenbait erabilera. Adberbio gisa (aldaroka) erabiltzen da sarritan, azken hiru adibideetan ikus daitekeenez:

Bukatzeko, zuzentasun-kontu bat. Egañaren adibideko aldero sarrera ez, baizik eta aldaro ageri da Euskaltzaindiaren Hiztegian; alderoka / aldaroka sarrerei dagokienez, agertu, biak ageri dira, baina bigarrena da lehenesten.




Erreferentzia bibliografikoa:


Tags: