Hizkuntz kontuak

Txepetxaren muinak!

Txepetxaren muinak!

by Hasier Agirre Aranburu -
Number of replies: 2

Gogoan izango dituzue beharbada aurreko batean aipatutako ohiko formulak (fórmulas rutinarias gaztelaniaz). Ez dute zertan lokuzio izan, ez dute zertan metaforikoak izan, baina testuinguru jakin bati (agurtzea, doluminak ematea, zoriontzea…) lotzen zaizkio, eta, beraz, badute nolabaiteko onarpena eta errepikakortasuna hiztun-komunitatean.

Izenburuko hori, txepetxarena, umeei erantzuteko baliatzen da zortzitik zazpian. Umeak bazkari-eskean atertu gabe eta gurasoren bat nazkatzeraino hasten direnean, izenburuko erantzun hori ematen zaie mihia txulora eraman dezaten:

Ama, zer dao bazkaltzeko? – Txepetxaren muinak!! (Zestoarren erretolika / Agurtzane Azpeitia Izagirre).
Esamoldearen zuztarra “txepetxaren muinak” hori bada ere, aurki daiteke aldaera beharbada luzituagorik edo jostariagorik:
- Zer dauka eltzeak? - Txepetxaren muinak eta txingurriaren hesteak (Letrak kalekantoitik / Anjel Lertxundi).
- Zer dago bazkaltzeko? - Zera, armiarmaren zankarroia eta txepetxaren muinak! (Xabier Zubizarreta / Ikasbil / Esamolde eta esaerak interpretatzen). 

Tradizioa urratzea ere txarra ez akaso halakoetan, gizartea aldatu ahalean esamolde berriak sortzea ez baita harritzekoa, betiere aurrekoak baztertu gabe.

Behean nire proposamen bat halakoetarako. Zeuok ere bota zeuonak:

Zer dago bazkaltzeko? – Pizza saltxan, eta asetzen ez bahaiz hanburgesa kukurutxoan!!

Google-n “txepetxaren muinak” bilaketa eginda, badituzue emaitza batzuk, esamoldea gehiago arakatu nahi izatera.

txepetxa


In reply to Hasier Agirre Aranburu

Er: Txepetxaren muinak!

by Iñaki Villoslada -
Bada beste bat, antzeko testuinguruetan erabil daitekeena. Orotarikoak jasotzen du, gainera:

Zer....?
Zertzetak burduntzi puntan erreta...

Horrelaxe erantzuten zidan aspaldi, askotan, irakasle orexar batek...

Orotarikoan:
"Zertzeta burruntziyan erreta! Norbaiti beti galdezka datorrenean erantzuten zaio. --Zer? --Zertzeta, burruntziyan erreta" ZestErret.


In reply to Iñaki Villoslada

Er: Txepetxaren muinak!

by Hasier Agirre Aranburu -
Bai horixe, Iñaki! Ekarpen ederra! Zertzeta ahate-mota bat omen da. Umea "zer da" eta "zer da?" galdezka ari denean ematen zaio erantzun hori.

Atzo lankide batek aipatu zidan, zuzen aipatu ere, nire pizzaren eta hanburgesaren adibidean ez dagoela eskasiarik (txepexaren muinak / armiarmaren zankarroia / txingurriaren hesteak...). Nire ustez, ordea, ez da urritasuna / eskasia kontua bakarrik, baizik eta umeari xelebrekeria edo ezinezko bat eskaintzea... Helburua umea isilaraztea izanik, inposible bat eskaintzen zaio, inork ez baitu gure kulturan txepetxik, txingurririk edo armiarmarik jaten, ez behintzat gerra-garaian edo telebistako reality xelebreren batean ez bada...

Baina tira, xelebrekeriari zein eskasiari, biei erreferentzia egin izan balie, hobea zatekeen esapidea, dudarik gabe.

Tags: