Ingelesaren entzumen eta mintzamen arloan trebetasun egokiak lortzea bigarren eta atzerriko hizkuntzetako ikasle ugariren kezka nagusia da, eta gaur egungo ingelesezko irakasleek beharrezkoa dute trebetasun audiolingualen irakaskuntzan egun dauden ikuspegiak ondo ezagutzea. Bigarren hizkuntzaren entzutezkoak, urteetan zehar hizkuntzalaritza aplikatuan bazter batera utzia izan denak, dagokion tokia hartu du. Oraindik ere bigarren hizkuntzaz jabetzeari buruzko ikerketan nolabait baztertua izan arren, entzutezkoak eginkizun funtsezkoagoa du gaur egun hizkuntzen irakaskuntzan. Unibertsitateetako sarrera-azterketak, eskoletako azken azterketak, eta beste hainbat azterketa mota entzutezko osagaia sartzen hasi dira, hau da, entzutezkoari aitortu egiten zaio alderdi garrantzitsua dela bigarren hizkuntzaren menderapenean.

Entzutezko ulermenaren funtsa ere hobeto ulertzen da gaur egun. Entzutezkoaren hastapenetako ikuspegiek irakaskuntzaren eta ebaluazioaren oinarria osatzen zuten trebetasun diskretuen edo mikrotrebetasunen menderatze gisa ikusten zuten entzutezkoa. Honako trebetasun hauetan oinarritutako ikuspegia: hotsak hitzetan bereiztea (bereziki kontraste fonematikoak), ezezagunak diren hitzen esanahia ondorioztatzea, edukia aurresatea, gertakariaren eta iritziaren artean bereiztea, eta kontraesanez, informazio desegokiaz eta anbiguotasunez ohartzea.

Berriki aldatu den entzutezkoaren estatusa Krashen-ek hizkuntzaren garapena sustatzeko ulermenaren eginkizuna eta input ulergarria azpimarratzeak ekarri zuen zati batean. 1980ko eta 1990eko hamarkadetan, hizkuntzalari aplikatuak ere psikologia kognitiboaren arloko ulermenaren eredu teoriko berriak erabiltzen hasi ziren. Iturri horretatik eratorri zen behetik gorako prozesatzearen eta goitik beherako prozesatzearen arteko bereizketa, aurrezagutzaren eta ulermenean eskemak duen garrantziaz jabetzea ekarri zuen bereizketa. Entzuleak eragile aktibo gisa hartzen ziren itxaropenetan, inferentzietan, asmoetan, aurreko ezagutzan eta inputaren prozesatze selektiboan oinarritutako esanahia eraikitzeko lanetan. Entzutezkoa, azken batean, interpretazio-prozesu gisa ikusten hasi ziren. Aldi berean, elkarrizketaren analisiaren eta diskurtsoaren analisiaren arloek gauza asko argitu zituzten ahozko diskurtsoaren antolakuntzari buruz, hau da, ozen irakurritako idatzizko testuek ez zutela oinarri egokirik eskaintzen denbora errealean egindako benetako diskurtsoa prozesatzeko beharrezkoak diren gaitasunak garatzeko. Materialen egiazkotasuna eslogan bihurtu zen, gaur egun ondo hedatua dagoen entzutezko irakaskuntzaren zati.

Entzumena bigarren hizkuntzan lanetan auzi horiek guztiak aztertzen dira eta hizkuntzen irakaskuntzan entzumenak duen eginkizunaren egungo eta duela gutxiko ikuspegi orokor baliotsua ere eskaintzen da. Egileek ahozko diskurtsoaren ulermenean jokoan dauden alderdi linguistiko, psikolinguistiko, kultural, interaktibo eta pragmatikoen berri ematen dute modu irakurterrazean. Bestalde, entzutezko prozesuaren konplexutasuna islatzen duen bigarren hizkuntzaren entzumena lantzeko eredu pedagogiko original bat ere deskribatzen dute. Ondoren, eredu hori nola erabil daitekeen azaltzen dute, argitaratutako ereduak ebaluatzeko eta entzutezko materialak eta programak planifikatu, ebaluatu eta sortzeko irizpideak garatzeko, testuliburu ohikoak izan nahiz teknologia berria erabiltzen duten materialak izan. Egileek hainbat testuingurutatik hartutako kasuak ere txertatu dituzte entzutezkoa maila bakoitzean nola irakatsi eta ebalua daitekeen erakusteko.

Entzumena bigarren hizkuntzan lanak, ondorioz, baliabide baliotsua izan beharko luke irakasleentzat, programazioa lantzen dutenentzat, eta bigarren hizkuntzaren entzutezko prozesuarekin zerikusia duten beste eragile askorentzat.

Jack C. Richards

HABEren liburutegian