Hizkuntz kontuak

EZGAI, EZ-GAI ala EZ GAI?

EZGAI, EZ-GAI ala EZ GAI?

by Mikel Hoyos -
Number of replies: 4

Ikusirik Euskaltzaindiaren Hiztegian Ezgai terminoa jasoa dagoela ꟷezgai (adj). Gai edo gauza ez dena. Ez nuen uste horretarako hain ezgai nintzenikꟷ, zalantza sortu zitzaigun HABEko zenbait teknikariri ea zuzen idatzita ote zegoen HABEren azterketa-testuinguruan erabiltzen dugun EZ-GAI hori. Hori dela eta, Euskaltzaindiaren Jagonet zerbitzura jotzea erabaki genuen, zalantza hori argitzera. Hona hemen galdera-erantzunak:

HABEren galdera:

"HABEren egiaztatze-azterketen testuinguruan zalantza sortu zaigu euskarazko egiaztatze-azterketa gainditzen ez duenaren emaitzetan jarri ohi dugun EZ GAI horrek horrela behar duen (bereizita) ala EZGAI idatzi beharko genukeen (batera).
Ikusi dugu Euskaltzaindiaren hiztegian EZGAI terminoa jasoa dagoela, baina HABEko teknikari batzuen iritziz, Euskaltzaindiaren hiztegian jasotako adiera hori ez zaio zorrotz lotzen azterketa-deialdietakoari, eta gurean EZGAI batera idazteak zentzu gutxiesgarria eduki lezake.

Argituko zenigukete nola den egokiagoa, betiere HABEren azterketa-testuinguru horretan?"

Jagoneten erantzuna:

"Hiztegi arauemailean jasotako ezgai formak zentzu gutxiesgarria izan dezake, adibide ugaritan ikus daitekeenez.

Ez gai ez da oraingoz jaso Euskaltzaindiaren Hiztegian. Halere, erabilera zabala du irakaskuntzan eta pareko testuinguruetan. Horregatik, Ez-gai izango litzateke forma hobetsia, Euskaltzaindiaren Hiztegian ageri diren ez-gramatikal, ez-konfesional, ez-organiko... sarreren idazketari jarraikiz".

Jagonet zerbitzuak emandako erantzunaren arabera, beraz, EZ-GAI da erabili beharreko forma.


In reply to Mikel Hoyos

Er: EZGAI, EZ-GAI ala EZ GAI?

by Ainara Maya Urroz -
Aspaldiko zalantza hori nuela, nik ere Euskaltzaindira jo nuen. Euskararen Gramatikan horri buruzko honako azalpen argigarri hau dator (ikus Morfologia lexikoaren barruan atala, 203.or.):

 
ez(-) (adberbio, izen, partikula...)
 
 "'-ez' aurrizkiaren erabilera jorratzen da, eta adibide-zerrendan izenari edo adjektiboari erantsirik; esaterako, 'ezaldi', 'ezatsegin', 'ezaxola', 'ezberdin', 'ezdeus', 'ezgai'… Era berean, izenondo berri batzuetan, ondokoari marratxoz lotzen zaio: 'ez-organiko', 'ez-gramatikal', 'ez-metal', 'ez-konfesional'... [EH]. Eta badira sarri erabiltzen baina oraindik Euskaltzaindiaren Hiztegian ageri ez direnak ere: 'ez-formal', 'ez-perfektu', 'ez-burutu', 'ez-arrazional', 'ez-arauemaile', 'ez-periodiko', 'ez-ofizial'... Nolanahi ere, euskarak askotan badu bestelako bide egokirik horrelakoak emateko: 'ez-arautu' > 'arautu gabe(ko)'; 'ez gubernamental' > 'gobernuz kanpoko', etab."

 

 'ez(-)gai’ eta ‘ezgai’ terminoek ez dute gauza bera esan nahi: ‘Ez(-)gai’ esaten dugunean ez dugu esan nahi subjektua ezdeusa edo ezgauza denik, eta kasu horretan ‘ez’ ukaziozko partikula dago perpausaren barnean:
  • Ez(-)gai > Gai izan da
  • Gai > Ez da gai izan
Bestalde, ‘ezgai’ren kasuan ‘ez’ aurrizkia izenari nahiz izenondoari erantsita jartzen da.

Gehiago jakiteko:


In reply to Ainara Maya Urroz

Er: EZGAI, EZ-GAI ala EZ GAI?

by Enara Zubeldia -

Ederki! Eskerrik asko zuri ere, Ainara!

In reply to Enara Zubeldia

Er: EZGAI, EZ-GAI ala EZ GAI?

by Hasier Agirre Aranburu -
Interesgarria, Mikel. Dena dela, ez dezagun ahantz, "ez-gai" fortunatzen den azterketaria, behin txantxa egiten hasita, "gaian geratzen" dela hurrengorako:

Txirritak humorea erein zuen Euskal Herriko lurrean, humore argi, zorrotz baina mingots bat. Platonek bere errepublikatik jaurtikitako poetei bezala, bizitze burjesaren abantail* guztiak ukatu zitzaizkion: etorkizunaren aurreko segurantza bat, familia bat fundatzeko eskubidea... Eta Txirritak honela erantzun zion Platoni:

Hogei eta bi urtetarako

nintzen ezkondu na'iean,

hiru hogei ta bederatzitan

oraindik nago gaiean.

Lehenbiziko ene pregoia

botatzen duten jaiean,

suzku zezenak izanen* dira

Donostiako kaiean.