"Euskaldun
zaharrek uste zutenez, ortzadarreko bidea zen hartu beharreko xendra,
ama-lurra eta ilargia uztartzen zituena. Urriaren bukaera zen beraz,
garairik egokiena, gogoek bide hori har zezaten. Uzten amaiera aldi
horretan, hainbat jai eta usadio ziren, bai Euskal Herrian eta bai
Europa zahar osoan. Urriaren bukaerako egun erritualetan familiaren
gogoei dei egiten zieten, bide zuzenetik abia zitezen. Bide horretako
bazterretan ezkutaturik ziren indar ezkorrak uxatzeko ere, hainbat
errito egiten zuten. Izpiritu
gaiztoengandik babesteko mozorro eta arropa zaharrez janzten ziren,
horrela jantzirik, izpiritu txar baten itxura harturik, ezagutuko ez
zituztelakoan eta min eginen ez zietelakoan."
Gaur egun, deus gutxi gelditzen zaigu uzten bukaerarekin loturiko festa horietatik. Urriaren 28an, San Ximun eta San Juda izeneko eguna oroitzen dugu urtero, horixe baita kristauek egun honi ipini zioten izena:
San Ximun eta San Juda,
joan zen uda eta negua heldu da.
joan zen uda eta negua heldu da.

Iturria: Joseba Aurkenerena