Joaquín Gairín Sallán pedagogian katedraduna izango dugu hizlari 2024ko irailaren 20an Gasteizen egingo den helduen euskalduntzearen 2024/2025 ikasturtearen hasierako ekitaldi akademikoan; Ibone Bengoetxea Otaolea lehenengo lehendakariorde eta Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburu andrea izango dugu mahaiburu. Hitzaldiaren izenburua, berriz, “La mejora en las organizaciones educativas. Profesionales y organizaciones que aprenden permanentemente” (Hobekuntza hezkuntza-erakundeetan. Etengabe ikasten duten profesionalak eta erakundeak).

'Lidergoa I' ikastaroaren helburu nagusia lidergoa zertan datzan erakustea da, pertsonen ongizatean eta garapenean oinarritutako kultura eraikitzaileagoa sortzen duen lidergo-estilora iritsi ahal izateko. 'Lidergoa II' ikastaroaren helburua, berriz, gatazkei buruz hitz egitea da. Bietan ere, metodologia parte-hartzailea izango da, teoria, talde-hausnarketa eta praktika uztartuz.

Irakurmenaren didaktikari buruzko bideo-sorta bat egin du Daniel Cassanyk eta YouTuben partekatu: "Enseñar a leer y a comprender". Foroan eman dugu honen berri dagoeneko baina sorta bukatu duenez, aipamen osoagoa egitera gatozkizue.

"'I came to the Basque Country, and now I have to learn their language'. Migrant students’ attitudes towards the use of a minority language" artikuluari buruzko erreseina.

Liburu honetan bildutako lanek hizkuntzen ikas-irakas prozesuaren joera metodologikoak islatzen dituzte, bilakaera digital handiko une honetan. Liburua osatzen duten hamabi kapituluek ikasgeletako metodologia aktiboen gaur egungo aniztasuna erakusten dute; irakasleek teknologietara eta, batez ere, pantailen aroan jaiotako ikasleen ikasteko erara egokitzeko ikas-irakas prozesuko aldaketak bilatzeari ematen diote garrantzia.

Atzerriko unibertsitate eta goi-mailako zentroetan euskara irakasteko irakurleei bideratutako prestakuntza-ikastaroa antolatu dute berriz ere Euskal Herriko Unibertsitateak eta Etxepare Euskal Institutuak; 11. edizioa izango da aurtengoa. Hemendik aurrera ikastaroa bi urtean behin egingo da. 2024ko urriaren 4tik azaroaren 30era izango da ostiral eta larunbatetan Donostiako Campuseko Elbira Zipitria eraikinean. Ohi bezala, hainbat gairen inguruan ardaztuko da jarduera. Izena emateko epea, irailaren 19ra arte (barne).

Euskalkiaren edo eskualdearen arabera, salbuespena adierazteko modu bat baino gehiago ditugu euskaraz: "besterik ez / baino ez / baizik ez" dira arruntenak. Halere ez dute hirurek jokabide edo erabilera bera, eta Euskaltzaindiak dioen moduan, "besterik ez" alde batetik doa, eta "baino ez" eta "baizik ez" beste alde batetik.

“What makes a good language learning activity? sarrera eman dute argitara "World of Better Learning" blogean; Scott Thornbury da idazlea. Ikaskuntza-jarduera on baten ezaugarriak deskribatu ditu eta eskolarako egokienak direnak aukeratzeko irizpideak proposatu.

Claudia Fernándezek Editorial Difusión blogean labur azaltzen du zergatik den arrazoizkoa atazen araberako ebaluazio sumatiboa bideratzea irakaskuntza komunikatiboaren esparruan. Adituak bi errubrika proposatzen ditu (sarreraren bukaeran, euskaratuta), eta irakasle bakoitzak nahieran egokitu ditzake ebaluazio-irizpide hauek. Nolanahi ere, funtsezkoa da ikasleek aldez aurretik ezagutzea zein ebaluazio-irizpideren arabera balioetsiko den beraiek egindako lana atazan.

Ahozko elkarreragina eta ikaskuntza lantzen ditu Alicia Clavel Martínez adituak "Discurso, comunicación y gestión del aula de ELE" liburuaren hirugarren kapituluan. Kapituluaren helburua da azaltzea ahozko elkarreragina lantzeko irakaslearen esku-hartzearen gakoak. Bere hitzetan, eskolan sortzen diren elkarreraginezko aukera esanguratsuak aurreikusi gabeak izaten dira, planifikatu gabeak. Badakigu irakasleak ikasleen arreta, motibazioa eta parte-hartzea lortzeko ahaleginetan ibiltzen direla etengabe, baina, batzuetan ez dira probetxuz erabiltzen ahozko eragineko aukerak curriculumaren presioa, denbora-eskasia, azterketak… direla-eta. Ondorioz, planifikatutako bestelako lanek hartzen dute lehentasuna. Irakaslearen iritziz, edozein une (aurreikusiak edo aurreikusi gabeak) baliatu behar da ikasleek eskolan hitz egin eta elkarreragina sor dezaten.

LdeLengua podcastaren 158. atalean, Francisco Herrerak Cristina Urbizu Pérez elkarrizketatzen du, Euskal Herriko Unibertsitatean Filologia Hispanikoan lizentziaduna eta ibilbide luzeko espainiera-irakaslea. Cristinak bere lan-ibilbidearen zati handi bat gaztelania atzerriko hizkuntza gisa irakasteari eskaini dio, bereziki etorkinekin aritu da, eta gaur egun ELEko irakasleentzako prestakuntza-ikastaroen koordinatzailea da.

Aurkezpenak, diapostibak eta bideoak ohikoak dira gure eguneroko bizitzan. Sarrera honetan, horrelakoak (bir)pentsatzeko, (bir)moldatzeko eta birziklatzeko laguntza, aholkuak eta ideiak aurkituko dituzu.

Artikulu honetan, labur deskribatuko da zer den "Europako Erreferentzia Marko Bateratuaren Liburu Osagarria", zer eduki dituen, zer paradigma-aldaketa sustatu nahi duen eta nola garatu den. Halaber, ekintzara bideratutako ikuspegia landuko da; ikuspegi orokorra emateaz gain, "gizarte-eragile" kontzeptua azalduko da eta, azkenik, ikuspegiaren hiru alderdi nagusiak eztabaidatuko dira: posibilitateak ("affordances"), eragiletza ("agency") eta ataza kolaboratiboak.

https://doi.org/10.54512/REIX3225

2024ko urtarrila-ekaina

https://doi.org/10.54512/AXUC8966

BESTELAKO LANKIDETZAK

- Hezkuntza-laguntza espezifikoak eta irisgarritasuna: helduen euskalduntzerako zenbait helduleku (Irune Ibarra)

- Hezkuntza-baliabide digitalen irisgarritasuna (Zuriñe de Anzola)

- Hizkuntzen irakaskuntzan eta erabileran genero-ikuspegia txertatzeari buruzko gogoeta: euskararen kasua (María Silvestre)

- Ireki ditzagun gure ikasgeletako ateak: berdinen arteko behaketa,

irakasleen garapen profesionalerako estrategia (Ana Fernández Torres eta María Sánchez Tornel)

BESTE ITURRIETATIK

- Hizkuntzak ikasteko itzulpengintza aplikatuaren potentzialtasunak adimen artifizialaren aroan (Javier Muñoz-Basols, Craig Neville, Barbara A. Lafford eta Concepción Godev)

IKERKETAK

- Euskara-eskoletan eraginkortasun didaktikoa hobetzeko proposamen bat (Axun Urtzelai)

GEURE ITURRIETATIK

- "Jardun bikoa helduen euskalduntzean" ibibideko ikastaroen barrenetik (Marga Ibáñez eta Andoni Tolosa)

"Routledge Handbook of Materials Development for Language Teaching" hizkuntzak irakasteko materialak garatzen dituen gida da. Gidak lau ideia nagusi aztertzen ditu, eta ideia bakoitzak materialen garapenari buruzko hainbat alderdi jorratzen ditu. Lehen ideiak materialen garapenaren eta haren historiaren ikuspegi orokorra ematen du. Bigarren ideia materialen garapenaren oinarri teorikoetan oinarritzen da, hizkuntzen ikas-irakaskuntzaren printzipioak barne. Hirugarren ideiak materialen garapenari buruzko gogoeta praktikoak jasotzen ditu, hala nola, beharren azterketa eta ebaluazioa. Azkenik, laugarren ideiak materialen garapenean sortzen ari diren joerak aztertzen ditu, besteak beste, teknologia digitalak eta hezkuntza-baliabide irekiak.

“How to use songs in the English language classroom” izenburuko sarrera irakur daiteke Adam J. Simpson-ek idatzita British Council erakundearen blogean. Sarrera horretan, Adam Simpson irakasleak azaltzen du zerk egiten duen arrakastatsu abestietan oinarritutako hizkuntzen eskola bat. Ingeles-irakasleek ingelesa irakastean ikasgeletan izaten duten arazo handienetako bat da ikasleen interesari eustea. Beraz, askotan oso sortzaileak izan behar dute erabiltzen dituzten teknikekin, eta, adituaren ustez, musika eta kantua da ikasgelako baliabide motibagarrienetako bat.

Pandemia-garaian "Euskara Batuaren Eskuliburuan" oinarrituta Gasteizko IKAko irakasleentzat barneko prestakuntzarako joko bezala sortu zena, ikasleentzat ere egokia izango zelakoan jaio zen #zuzentest 21/22 ikasturtean. Hala, sare sozialen bitartez aipatutako eskuliburuaren arabera astean behin plazaratzen dira galderak eta erantzunak. Eta ez da Gasteizko IKA Interneten egiten ari den lan bakarra.

Itzulpen Saila 58. zenbakian argitaratu zuen HABEk 2024an "Teknologiak bideratutako hizkuntzen irakaskuntza. Justizia sozialetik adimen artifizialera (AA)" erreferentziazko liburuaren euskarazko bertsioa.

Sarrera honetan, Zsuzsanna Bárkányi irakasleak idatzitako "Antsietatea eta ikaskuntza birtuala" izenburupeko 6. kapituluaren zenbait ideia nagusi azaleratuko dira; nagusiki, praktikarako gomendioak. Izan ere, antsietateak eragotzi egiten du ikasleek ekoizpeneko jardueretan parte hartzea eta frogatuta dago batzuetan ikasleek, nahiz eta ahozko ekoizpeneko jarduerak egin, askotan ez dituztela partekatzen, ondo ez hitz egiteko beldurragatik.

Halaber, ikerketaren emaitzek erakusten dute, atzerriko hizkuntza batean ahoz adieraztean antsietatea gutxitzen duten testuinguruak eta estrategiak egon arren, ez dagoela antsietatea minimizatzen duen ikaskuntza-testuingururik. Ondorioz, irakasleek antsietatea ikasprozesuaren aldagaitzat kontuan hartu behar dute eta hura kudeatzen jakin irakaskuntza-maila eta -testuinguru guztietan.

"¿Cómo implicar a los estudiantes para que utilicen el feedback online?” da Anna Espasa-Rocak eta Teresa Guasch-Pascualek idatzitako artikulu baten izenburua. Ezagunak ditugu bi egileak; besteak beste, HABEk 2023an antolatutako ikastaroko irakasle izan ziren. Online unibertsitate bateko esparruan egindako ikerketa baten berri ematen dute artikuluan baina geure esparrurako ere ideia baliagarriak daude bertan.

HABEk azken urteotan antolatutako “Jardun bikoa helduen euskalduntzean” ibilbideko ikastaroen barruan burutu zen jarduera kolaboratibo baten azalpena jasotzen du artikuluak, Irakasbil atarian argitara emandako bideoen azpiko testuinguru teorikoa eta azken helburua, hain zuzen. Online ikas-irakas ereduaren eremuko aditu bat elkarrizketatu behar zuten proposatutako jardueran. Eginkizun hori gauzatzeko prozedurak urratsez urrats azaltzen dira eta atal bakoitza nola lotzen den Zimmerman-en eta Salmon-en eredu teorikoetako faseekin; halaber, partaideak gidatu zituen metodologia aktiboa eta elkarlanak ikaslearen autonomiaren garapenean duten eragina aztertzen dira. Partaide batzuen hausnarketak ere jasotzen ditu artikuluak, praktika gogoetatsuaren bidez elkarlanaren eta autonomiaren garapenaren arteko erlazioa ikusaraztea baitzen azken helburua.

Euskaldunen hizkera sexistaz mintzo dira Irene Arrarats eta Maialen Berasategi BERRIAren "Ezer ez eta festa" podcastean. Honako galdera hauekin abiatzen dute podcasta: “Nola neurtzen da hizkuntzen zama sexista? Hizkuntza bat sexista izan daiteke ala hiztunak gara sexistak?“.

Itzulpen Saila 58. zenbaki moduan argitaratu zuen HABEk 2024an "Teknologiak bideratutako hizkuntzen irakaskuntza. Justizia sozialetik adimen artifizialera (AA)" erreferentziazko liburuaren euskarazko bertsioa.

Sarrera honetan, Marta González-Lloret hizkuntzalaritza aplikatuko katedradunak idatzitako "Curriculumaren plangintza eta garapena ingurune birtualetan"izenburupeko 2. kapituluaren ideia nagusi batzuk nabarmenduko dira. Izan ere, online ikastaroak, jardun bikoak edota teknologiaren osagaia duten ikastaroak planifikatu eta garatzean kontuan hartzeko jarraibideak eskaintzen ditu kapitulu honetan. Gaia irakurlearen interesekoa bada, arretaz irakurri kapitulu osoa, merezi du-eta.

Azken bi urteotan, gure artean, zalaparta izugarria sortu du ChatGPT txatbotak. Asko eta asko gara haren atzaparretan erori garenak, bata bestearen atzean eskaintzen dizkigun hitzen sekuentziekin liluratuta. Beste egun baterako utziko dugu horrelako teknologiek duten alde iluna, baina, gaurkoan, bere aurpegi argiak eskaini dezakeen aukeretariko bat azalduko dugu: edozein irudi “ulertzeko” duen gaitasuna. Eta, horretarako, HABEk helduen euskalduntzea ebaluatzeko oinarrizko 10 adierazleren datuekin ChatGPTk zer egin duen azalduko dugu.

Adimen artifizialaren erabilerari buruzko sarrera bat idatzi du Ramón Besonías-ek "IA educativa" blogean. Eremu askotarako material eta ideia erabilgarriak plazaratu eta partekatu ditu. Seguruenik, gurean ere gaiaren inguruan hausnartzeko interesgarriak izango dira. Batzuk itzulita daude sarrera honetan.

Eguneratu egin dira euskalduntzearen sektoreari buruz HABEren webgunean dauden datuak. Lau multzotan daude datu horiek "estatistika-datuak" eremuan.

"¿Qué hacemos con el cuchillo? Las finalidades de la evaluación" artikulua eman da oraintsu argitara; Miguel Angel Santos Guerra da egilea. Urteetan azaldu duen ikuspegiaren laburpentzat jo daiteke.

Sarbide irekia edo Open Access (OA) ezagutza sortzeko, partekatzeko eta erabiltzeko modua aldatzen ari den mugimendu globala da. Hala, zientzia-informazioa doan eta copyrightaren muga gehienak gaindituta erabiltzea da proposamena. Ondorioz, edonork eskuratu, irakurri, deskargatu, partekatu eta berrerabil dezake informazio hori, tarifak ordaindu edo baimen bereziak eskatu gabe, sarri askotan Creative Commons lizentziapean. "Irakasbil" atariko eduki ugari horrela daude, e-Hizpideko artikuluak, besteak beste. Orain,"Itzulpen Saila" bildumako zenbait liburu horrela jartzeko urratsak egingo ditu HABEk.

Itzulpen Saila 57. zenbaki moduan argitaratu zuen HABEk 2022an Piccardo eta North adituen "Ekintzara bideratutako ikuspegia. Hizkuntz hezkuntzaren ikuspegi dinamikoa" erreferentziazko liburuaren euskarazko bertsioa, lan honek Europako Erreferentzia Marko Bateratuarekin eta Europako Erreferentzia Marko Bateratuaren Liburu osagarriarekin (EEMB LO) duen lotura argia dela-eta. IRAKASBILen, ekintzara bideratutako ikuspegiaz eta Europako Kontseiluari buruzko sarrera bat eman zen argitara 2023ko apirilean, besteak beste ekintza-ikuspegiak berariazko orrialdea baitu Europako Kontseiluaren webgunean.

Liburua bere osoan arretaz irakurtzea komeni bada ere, sarrera honetan ekintzara bideratutako ikuspegiaren alderdi batzuk nabarmenduko dira. Orri-barrenean, liburuaren 1. eranskina dago eskuragarri

Euskara Batuaren Ortotipografia (EBO) arautzeko asmoz, duela gutxi argitaratu du Euskaltzaindiak laburtzapenei buruzko araua (laburdurak eta siglak). Lehendik ere, Irakasbilen bertan siglen erabilerari buruzko sarrerak badira, eta aurretik esandakoa errepikatu gabe, zenbait aldaketa eta berrikuntza aurkituko dituzu segidan.

Bi hamarkada baino gehiago igaro dira EAEko herri-administrazioetan euskararen erabilera normalizatzeko 86/1997 Dekretua indarrean jarri zenetik, eta euskal sektore publikoak bazuen normalizazio-arau orokor komunak bateratzeko beharra. Izan ere, sektore horietako batzuk (Hezkuntza, Osasuna, Ertzaintza eta Justizia) 1997ko Dekretuaren aplikazio-eremutik kanpo geratu ziren eta halaxe egon dira orain arte. Beraz, Euskal Sektore Publikoaren euskararen erabilera normalizatzeko 19/2024 Dekretuaren helburua da hizkuntza-normalizazioaren irizpideak garai berrietara egokitzea eta sektore publiko osoaren koordinazioa bermatzea.

Dekretuak lau kapitulutan banatuta dago eta, hirugarrenean, hizkuntza-eskakizunen sistema arautzen duen kapituluan, daude, hain zuzen ere, berrikuntzarik nagusienak.

Ingurune digitala hain garrantzitsua den garai hauetan, oraindik ere kosta egiten da gure eguneroko edukiak irisgarriak izatea; dokumentu eta agiriak, sare sozialak, webguneak… Asmoz Fundazioak antolatutako "Edukien irisgarritasuna ingurune digitaletan" ikastaroan zenbait erakunderen webguneak aztertu ditugu eta ondorioa izan da eskasa dela sare sozialetako plataforma askoren irisgarritasun-maila.

Azaroaren 10ean, GIELE V. Jardunaldien barruan, Cervantes Institutuko Hizkuntza Egiaztatzegintzaren Unitateko arduradun Javier Frunsen gidaritzapean, hogeitaka hizkuntza-teknikarik lau orduko saioa egin genuen bitartekotzaren ertz ugariak ezagutu nahian, eta halaxe ekin genion Javierren azalpenak entzuteari, urduri eta jakin-min handiz, baina betiere haren jarraibideei adi-adi segitzeko gogoz.

"Iragana irudietan komunikatzen: generoaren ikuspegitik sortzeko eta aztertzeko tresnak" izeneko argitalpena oso baliagarria gerta liteke edozein esparrutan; esaterako, helduen euskalduntzean erabiltzen diren material didaktikoak eguneratzeko genero-ikuspegiaren arabera.

Liburu honetan ("Discapacidad e inclusión. Manual para la docencia"), ikas-irakas prozesuetan laguntza inklusiboak kudeatzean kontuan hartu beharreko oinarrizko ikuspegia ematen da. Ildo horretatik, hezkuntza inklusiboa bideratzeko funtsezko irizpideak eskaini eta aldaketarako gakoak azaleratzen dira bertan. Puntako adituek idatzi dituzte gidaliburu mamitsu honetan luze-zabal jorratzen diren 21 kapituluak, eta, zalantzarik gabe, gogoeta nahiz praktika didaktikorako gako baliagarri ugari topatuko ditu irakurleak orrialdeotan: eskubideei buruzkoak, sailkapenaz, jarrerez, desgaitasun intelektualaz, pertsonarengan ardazturiko planifikazioaz, ikasle gorren inklusioaz, ikusteko desgaitasunaz, autismoaz, arreta-defizitaren eta hiperaktibitatearen nahasmenduaz, hezkuntza inklusiboaz, irisgarritasun eta diseinu unibertsalaz, teknologiaz...

The aim of this article is to outline the scope of second or foreign language teaching for students with dyslexia and to provide teachers with strategies, methodologies, intervention guidelines and educational resources to do so in an optimal way. This impairment, characterised both by difficulties in decoding and rapid word retrieval in reading and by problems in reading fluency, prosody, handwriting and the appropriate use of arbitrary spelling, places an obstacle on learning additional languages because the problems encountered by learners are the result of those experienced in their native language.

"101 preguntas para ser profe de ELE" liburuaren 79. puntuan behar bereziak dituzten pertsonei bigarren hizkuntzaren bat irakasteak dituen berezitasunak aipatzen dira. Izan ere, arrazoi fisiko, kognitibo, sentsorial edo psikikoak direla-eta, zenbait ikaslek laguntza berezia behar izaten dute ikas-irakas prozesuan, eta komenigarria da zenbait neurri hartzea, ikasgelan baztertuak senti ez daitezen eta hizkuntza ikasteko orduan aurrerapenak egin ditzaten.

Hezkuntza-Laguntzako Berariazko Premiak (HLBP) dituzten ikasleen berariazko hezkuntza-premiak irakasleek ezagutu eta identifikatu egin behar dituzte, praktikak inklusiboak izan daitezen. Hori dela eta, argitalpen honetan HLBPak dituzten ikasleak integratzen dituzten kolektibo bakoitzaren ezaugarrien, zailtasunen eta gaitasunen eta dituzten beharren deskribapen laburra jasotzen da. Era berean, orientabideak eta baliabideak ematen dira hezkuntzako profesionalentzat eta familientzat. Argitalpen honek ikasle horiei hezkuntza-erantzuna ematen laguntzeko xedea du, hezkuntza formaleko ikastetxeek abian jartzen dituzten hezkuntza-neurriak bideratuz eta bultzatuz, betiere ikasle horiek beren premia espezifikoetara egokitutako irakaskuntza jasotzeko duten eskubidea aitortuz.

Zer egin behar duzu Irakasbil webgunean erabiltzaile gisa aritzeko eta parte- hartze aktiboagoa izateko? Grafiko eta irudi bidez azaltzen saiatuko gara sarrera honetan.

e-HIZPIDE. Artikulugileentzako irizpideak

Lan akademiko bat egitean erabilitako iturriak aipatu behar izaten dira horrelakoak aurkezteko dauden arau jakinen bitartez. Jarraibide hori egokia da, oro har, sortzen dugun edozein testutarako. Gaur egun, aipuak eta erreferentzia bibliografikoak egiteko arau-mota ugari badaude ere, APA estiloa da erabilienetako bat erakunde akademikoetan, aldizkari zientifikoetan eta argitaldarietan. Horri erreparatzen diogu, besteak beste, e-Hizpiden eta Irakasbilen oro har.

Ez da berria e-Hizpide aldizkarian argitaratzen diren artikuluen erreferentzietan DOI identifikadoreak ikustea. Orain, aldiz, e-Hizpideko artikuluek eurek ere badute DOIa. Baina, zer da hori eta zertarako balio du?

"HABEren Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako II. Plana" dokumenturen bidez, HABEk emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna lortzeko orduan duen konpromiso politikoa berresten da, erakundeak arlo honetan izango dituen helburu estrategikoak finkatuz eta horiek betetzeko behar diren baliabideak jarriz. Bat dator Legegintzaldirako gobernu-programan jasotako konpromisoekin eta Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako VII. Planarekin, eta aintzat hartzen du I. Planean egindako ibilbidea.