Lan honen ikergaia dugu azken bi mendeetan fikziozko literaturak nola irudikatu duen euskararen irakaskuntza. Horretarako, Euskal Herrian ez ezik beste herrialdeetan eta beste hizkuntzetan ere argitaratu diren zenbait liburu arakatu dira, horietan ageri diren ondoko elementuak aztertuz: ikasleak, irakasleak, motibazioa eta erabilitako baliabideak. Euskalduntzearen fikzioa errealitatearen ispilutzat harturik, egiazko gertaerak islaturik agertzen dira hor nola edo hala, sarri itxuraldaturik eta atalen bat edo beste neurriz kanpo hanpaturik ere fikzioan dena zilegi baita, baina parte ugari ere egiazkoa izanik. Hori horrela, fikzio horrek lagundu ahal du errealitatea hobeto ulertzen.

Irakaskuntza, oro har, gai serioegia da eta umoreak ez omen dauka hor tokirik. Errealitatea bestelakoa da, ordea. Umorea bizitzaren aro eta arlo guztietan agertzen da eta irakaskuntzan ere bere tokia bete beharko luke.

Helduen euskalduntze-alfabetatzean erabilitako hiztegi eta gramatiketan eta gomendatuko liburu eta irakurgaietan umorea bera lantzeko edota umorearen bidez euskara lantzeko hainbat proposamen aurki daitezke, sarri askotan, liburu horien egileen asmoa besterik izan bada ere.

Beraz, umorea irakaskuntzaren beste euskarri eta baliabidetzat har daiteke, baldin eta neurriz eta egoki erabiltzen bada.

Lan honen bidez 1956tik 1986ra bitartean hogeita hamar urtez helduen euskararen irakaskuntzan erabilitako metodoen bilakaera aztertzen da. Bilakaeraren ikerketa honetan, metodo berrietan, Europatik izandako eraginak eta metodoen arteko elkarren eragina ere jorratu izan dira batez ere. Hori guztia ezin uler zitekeen urte horietan Euskal Herrian izandako egoera sozial eta politikoa kontuan hartu barik. Izan ere, urte horietan sortutako kontzientziazio-prozesu baten bidez 70eko hamarkadaz geroztik, inoiz ez bezala, heldu askok euskara ikasteari edota alfabetatzeari ekin zioten, eta, egoera berri horrek azalduko lituzke, besteak beste, metodo zaharrei egindako kritikak, metodo berrien ekoizpena eta, oro har, metodo guztien gabeziak. Lan honek 2003an EHUn irakurritako doktore-tesian du oinarri: “30 urte euskal kulturan (1956-1986): Euskalduntzea eta Alfabetatzea”.