Zutabe 10 alearen aurkezpena

«Syllabus» latinezko hitza dugu, hedapen handikoa ingelesezko Literaturan linguistika aplikatuaren alorrean. Horrek ikastaroetako edukien deskripzioa eta irakasterakoan jarraitu beharreko ordena adierazten duela diote Richards, Platt eta Weber-ek (1985).

Hizkuntz irakaskuntzaren historian, batez ere azken hamarkadotan, era askotako syllabusak ezagutu ditugu. Ohizko syllabus estrukturalek , esaterako, gramatikako itemak eta hiztegia zituzten oinarri; egoeretan oinarritutakoek, berriz, kasu horietan erabili ohi den hizkera; syllabus nozionalek, bere aldetik, ikasleak xede-hizkuntzan adierazi behar dituen esanahiak eta funtzio komunikatiboak.

Ondorengo orri hauek aurkezterakoan zera hau adierazi nahi nuke hasiera batetik: ez direla inolako teorizazioren oihartzun, eguneroko ekitaldi murritzaren isla Sorgin Seinalea nire ikasgelarako material baliagarritzat jo nuenean, honako zioak izan ziren horretara bultzatu nindutenak: a) OHOko 6. mailan «B» eredu aurreratu eta serios batetarako jadanik programatu eta balioztaturiko material baten eza: maila eta eredu horretan euskara irakasgai gisa emateko ez baitago oraindaino, nik dakidanez behintzat, beste tokitan aurretik egin den programaziorik. B) Edukiak nolabait «D» eredu arrunt baten parean edota «A» aurreratu batenean kokatzeko aukera izanik ere, uste nuen merkatuan dauden metodologien artean ez zegoela eduki horiek ikasketa saio interesgarrietan sar zitekeen irakurgai normalizaturik.

Uneon, euskaldungintzarako eskuartean darabilgun materiala oparoa da, batik bat lehen urratsetan. Hor ditugu, beste askoren artean, AEK eta HABEko talde didaktikoek eman dizkigutenak: HABEren Euskalduntzearen A Mailarako Langaiak , lehen lau urratsetakoak ,edota AEKk hamar ziklotarako prestatu digun material berri-berria. AIZU eta HABE aldizkariek ere emari joriak argitaratzen dizkigute epeka-epeka. Lehen, orain dela hamar urte edo, klaseetarako langaiak sortzen izaten genuen nahikoa lan; egun, berriz, materiala aukeratzen izan ohi dugu lana. Orain hamar urtetik gaur egunera, franko aurreratu dugu; badago alde ederrik.

lradokizun eta ideia «berri» batzuk besterik ez ditu behar askotan irakasleak bere sormena martxan mantentzeko. Horrela bere eginkizunak kalte edo etenik izan ez dezan. Bestetan, berriz, ideia horiek probetxugarri gerta dakizkioke mila arrazoirengatik atzeratuta edo geratuta gelditu den irakasleari.

Lan honetan aurkezten ditudan ideiak helburu horiek lortzeko bide gerta daitekeelakoan nago. Hauen gisako ideiak han-hemenka entzun eta irakurtzeko egokiera izango du irakasleak. Horregatik jarri dut 'berri hitza komatxoen artean hasieran, zeren zerbaiten berri izateak ez baitu esan nahi hori berria denik.

Txosten hau duela bi ur te idatzi zuen Pablo Garaikoetxea ikastetxeko irakasle-talde batek. Berandu heldu bazaigu ere, argitaratzeko erabakia har tu dugu oraindik ere gaurkotasuna baduelako, alde batetik, eta, bestetik, ikastetxe honek ilusioz egin duena besterentzat ere akuilagarri izan daitekeelakoan .

Paragrafoak edo pasarte luzeagoak idazteko beharrezkoak diren trebetasunetako batzuzjabetzen ikasleei laguntzeko erabilgarriak gertatu zaizkidan bi teknika deskribatu nahi nituzke.

Hogeigarren mendeak hizkuntza irakasteko planteamendu desberdin askoren agerpena -eta desagertzea- ikusi du. Ortodoxia berriak bata bestearen atzetik etorri dira andana lasterrean, hondartzan hausten diren olatuen gisa, eta gero desagertu egin dira atzera nolabaiteko iluntasunean. Eta ortodoxia berri bakoitzak hizkuntz irakasle sufrituari problema-multzo berria planteatzen dio.

Gogora hizkuntz laborategia. Hainbeste denbora ez dela, hizkuntz irakasleari soluzioa -gaitz guztien erremedioa- balitz bezala aurkezten zitzaion. Lehenagoko guztia modaz pasatakotzat eta are okertzat hartzen zen. lrakasleak bere ikasleentzat laborategia erosi, hura nola erabili behar zen ikasi eta materiala prestatu eta berehala hark irakaskuntzarako duen baliagarritasuna zalantzatan jartzen hasten zen.

Bideoaz baliatzeko aukera duen hizkuntz irakasleak hizkuntza bere ikasleei giro bizi-bizian azaltzeko egokiera ezin hobea dauka. Bideoaren bitartez hizkuntza horri dagokion mundua jar diezaieke begien aurrean. Horrela , izan ere. ikasi dituzten hitzak eta esaldiak dagokien modu eta testuinguruan entzuteaz gain, hizketarekin eta esanahiarekin hain loturik dauden aurpegiko keinuak eta gorputz eta eskuen mugimenduak ere ikusiko baitituzte.

Lerro hauetan ingelesaren irakaskuntza hobetzeko asmoz antolatu eta burutu den Lehenengo Mintegi Espainiar-Portugaldarren berri eman nahi nuke. Mintegi honetako gogoetak ingelesaren irakaskuntzaren ingurukoak izan badira ere, enekiko, erraz aplika daitezke txosten honetako ideia asko gure egoeran ere.

Hizkuntz Didaktikaren barruan guztiz garrantzitsua dugu programaketa eta plangintza, irakaskuntza on eta eraginkorra lortu nahi badugu. Askotan pentsatzen dugu irakasleok zer irakatsi jakitea dela benetan kontuan hartzekoa, nola irakatsi ahaztuta edo baztertuta bada ere. Baina gaur egungo hizkuntz didaktikaren teoria eta metodoetan gero eta garrantzi handiagoa lortzen ari da nolakoa. Eta nolako honi erantzuten dio batez ere hemen azaldu nahi dugun ikasgai edo unitate didaktikoen programaketak eta plangintzak.

Gaur egun gehienetan irakaslea ez da eztabaida teorikoetan sartzen eta, teknika pedagogikoen azpian dauden hizkuntz teoriak ezagutu gabe, teknika batzuk erabiltzen ditu eskolan «funtzionatzen» dutelako. Modu honetan askotan, edo gehienetan, teknika audiolingualak gramatika-itzulpen teknikekin batera erabiltzen dira. Hala ere, kontuan hartu behar dugu teknika hauek teorikoki nahaskaitzak izan beharko luketela, elkarren aurkako oinarri teorikoak baitituzte.

Labayru ikastegiak, ia beti, jaiotzaz euskaldun direnei begira lan egin du. Ez euskaldun berriak baztertzeagatik, luzarora erantzun sendo bat eurei ematearren baino.

Eginkizun honi helduz, Labayruko metodologia Derioko Udako Ikastaroetan zehar finkatu izan da, euskaraz txikitandik jakin arren, eskola bidez aztertu eta ikasteko, eta euskal literaturaren aberastasun eta ereduak ezagutu eta eureganatzeko erarik izan ez duten euskaldun zaharrentzat zuzendurik.

Belgikan, Gon-eko Unibertsitatean irakasle dugu Marcel de Gréve . Bertan bi departamentu zuzentzen ditu: Literatura frantsesarena eta Linguistika Aplikatuarena; bigarren hau bereziki hizkuntz arrotzen irakaskuntzarako metodologigintzan diharduen departamentua da. AIMAV-eko lehendakaria da; AIMAV-ek hirurogeita bi herrialdetako hizkuntzalari, soziologo, psikologo ... elkartzen ditu ikerketa-lanetan,

Expolangues 1986

Juan Cobarrubias jaunaren hitzaldiak

«Euskaraz bizi» ikasbidea

AlfaHABEtatzen: Bízkaierazko koadernotxoa

Baietz 1: Ertainetarako Euskara Irakasbidea