Jon Andoni Duñabeitiak berriki aipatutako artikulu ba; elebidun izateak abaintalarik duen aipatzen da horretan. "Is bilingualism losing its advantage? A bibliometric approach"

Interesgarria, artikulua. Erdi-galdetuz erdi-erantzunez, hausnarketok egin ditut. Batzuek gaiari bete-betean heltzen ez badiote ere, ez daude gaizki apur bat filosofatzeko!
1- Zein elebidun aztertzen dira, oro har, horrelakoetan? Interesgarria litzateke Euskal Herriko erdal-hiztunen seme edo alaba den haur elebidun (ikastolak euskaldundua) baten eta Espainian bizi den bikote euskaldun baten semearen edo alabaren (colegioak erdaldundua) hizkuntza-emaitzak alderatzea. Alegia, bigarren hizkuntza, ama-hizkuntza ez dena, hegemonikoa denean, haur elebiduna ez ote da elebakarren maila berberera edo kasik parekora iristen? Ikusi besterik ez dago 60/70 urteren bueltan dabiltzan gizon-emakume eskolatuek gure herrian daukaten gaztelania-maila (gaurko gazteena baino askoz hobea, oro har).
2- Suarezen astakeria (fisika euskaraz ikasi ezin delako hura) partekatzen ez dudan arren, ukatzen al du inork gaztelaniak, euskararen aldean, egun, corpus garatuagoa eta hitz-altxor zabalagoa eta bereiziagoa (testuinguratuagoa) dituenik? Hori ere kontuan hartu beharko litzateke alderaketa egitean.
3- Eleaniztasuna: Egun, agian, elebitasuna jada atzera geratu da. Eleaniztasunaz mintzatu beharko ginateke. Eta interesgarria litzateke hizkuntza bakoitzak zein esparru hartzen duen ikertzea. Ba al du zentzurik egun informatikako terminologia hitzez hitz itzultzeak, alemana bezalako hizkuntza indartsu batek ingelesetik zuzenean hartzen dituela jakinda? Edota ez al filosofo batentzat zorretakoa aleman ikastea, turismo-ikasle batentzat frantsesa edo ingelesa bezain zorretako?
4- Hizkuntza erreminta sozial hustzat jotzearen amarrua: Gero eta jende gehiago dago Euskal Herrian euskaraz gaztelaniaz baino kapazagoa dena, bai erregistro informalean, bai formalean. Norbanako gero eta gehiago. Euskararen aldeko diskriminazio positiboaren aurka egitea, hortaz, ez da soilik eskubide kolektibo bat urratzea, baizik eta gero eta norbanako gehiago, euren egunerokoan gizartean defendatu ahal izateko, aukera txikiagoarekin uztea.
5- Ikerketek garaiko pentsamenduarekiko duten morrontza: Egungo gizartean aniztasunaren aurka doazen emaitza batzuk argitaratzea orain hirurogei urte partikulartasunaren eta esentzialismoaren aurka zerbait argitaratzearen pareko litzateke. Medikuekin ere gertatzen da: gaur ona da esnea; eta bihar, berriz, haurrei ere ez zaie eman behar! Uste dut zientzia ere ez dela, tamalez, hortik kanpo geratzen.
6- Elebitasun orekatua: Bukatzeko, aforismo edo txiste bat, elebitasun orekatuaren fartsa kritikatzeko: Ez naiz elebidun orekatua, gehiago maite dut euskara.