Bidaide

HABEren 2019ko egiaztatze-deialdiei begira, 2018ko abenduaren 3tik 12ra bitartean bideratuko da aztertzaileen izen-ematea.

"Oso" maila-adberbioaren kokapenari buruz zalantzak egon ohi dira. Ez da, ordea, oso kontu zaila, izan ere, Euskaltzaindiaren Hiztegira jo(tzea) besterik ez dago zalantzak uxatzeko

'Bonba' hitza azaltzen da Euskaltzaindiaren Hiztegian. Ez da zaila asmatzea esanahia (duen bakarra) sustraikideak ezagutzen ditugulako auzo hizkuntzetan; beraz, esanahia lehergailua da (alde batera utziko dut esne-gainezko bonba delakoa, gozozaleen gutizia). Handik aurrera, bonbak ez luke bestelako esanahirik euskaraz. Hortaz, gaztelaniazko beste bomba batzuk euskaraz 'ponpa' dira. Eta zer da punpa, orduan?

Froga eta proba, jatorri bereko hitzak izanik ere, bereizi egin ditu azkenik Euskaltzaindiaren hiztegiak. Alde semantiko nagusia honako hau da: “Demostrazio, demostratzeko balio duena da froga; proba, berriz, saio da”.

Bi adierarekin onartu du "balore" hitza Euskaltzaindiak Baturako. "Balio" hitzak, ordea, esanahi gehiago ditu eta zentzu zabalagoa adiera batzuetan. "Baloratu", aldiz, balioetsiren eta balioztaturen sinonimo soila da.

“Emozioak eta hizkuntzen eskurapena” hitzaldian lehenengo hizkuntzen, bigarren hizkuntzen eta atzerriko hizkuntzen jabetzan zerikusia duten testuinguru emozional pluralen berri eman zuzen Duñabeitia jaunak. Hizkuntzak eskuratzen diren testuinguru afektibo desberdinen ondorioz, gaur egun, hizkuntza horiekiko urruntze emozionala senti lezakete hainbat ikaslek, eta tarte emozional horrek, hizkuntzak eskuratzea zailtzeaz gain, pertsona horien inguruarekiko harremana oztopatu dezake, “diglosia emozional” deituriko konstruktua egia bihurtuz.

Ez erabili eleanitz multilingüe (edo poliglota) gaztelaniazko adjektiboaren adiera emateko, anitz zenbatzailea baita; erabili eleaniztun. Bakar adjektiboarekin osaturikoak, ordea, guztiz zilegi dira, eta ondo osatuta daude.

Anitz dela eta esandakoa, –behar denean– multi- aurrezkiari bidea itxi gabe doa.

Jon Andoni Duñabeitia doktorea izango dugu hizlari 2018ko irailaren 14an Gasteizen egingo den helduen euskalduntzearen 2018/19 ikasturtearen hasierako ekitaldi akademikoan; Bingen Zupiria Gorostidi Kultura eta Hizkuntza Politika sailburu jauna izango da mahaiburu. Hitzaldiaren izenburua, berriz, "Emozioak eta hizkuntzen eskurapena" da.