Bidaide

Nola lotzen zaie prolatiboa (-tzat atzizkia) bukaera afrikatua (-ts, -tx, -tz) duten hitzei?

Betidanik izan da ebaluazioa ikaslea eta irakaslea kezkatu izan dituen prozesua, oraindik orain irtenbide zehatzik ez duena. Arazo-sortzailea da, besteak beste, jokoan dituelako objektibotasuna, etika, justizia … Ez da aurkitu erabat aseko duen irtenbiderik, dantzan jartzen dituelako irakasbideak, baliabideak, irakasten dena eta ebaluatzen dena … Ekoizpenen zuzenketak ere ez du gehiegi ase irakaslea, ez baita argi geratzen zuzenketaren erabilgarritasuna, ez eta eskatzen duen denbora eta denbora horren ondorengo eraginkortasuna. Horrenbestez, zer egin behar da ebaluaziogintzak zentzu handiagoa eta sakonagoa izan dezan? Galdera horri erantzutera dator, aditu honen hitzetan, ebaluazio formatiboa, eta eskatuko du, prozesuak eta emaitzak hobetu daitezen, zuzenketa-denbora ikas-irakasprozesuan inbertitzea.

Etena omen dago ikas-irakasprozesuetan irakasten denaren eta hizkuntzen irakaskuntzari buruzko paradigma berriek proposatzen dutenaren artean: zer eduki irakatsi behar den, ikasleak nola ikasten duen eta zertan ardaztu beharko litzatekeen ikasgela-programazioa. Berrikuntza eman omen da teoria-mailan, aldaketa baino gehiago dena, baina bilakaera hori ez omen da horren garbi ikusten irakasteko eta ebaluatzeko garaian.

Orohar, denok hitzegiten dugu ebaluazioaz, baina adiera ezberdinez kontzeptualizatzen eta intrepretatzen du bakoitzak kontzeptu hori: helburuak, erabilerak, adierazleak eta irizpideak, metodoak eta tresnak, garaiak... Halaber, bakoitzak defendatuko du kalitatedun ebaluazioa lortu nahian diharduela eta ahalbidetzen duena ebaluazio ona dela; protagonistak diren zerbitzura dagoela, alegia.

Orokorrean ez omen dago kontzientzia nahikoa eta ez omen dago behar bezain argi zer rol betetzen duen ebaluazioak ikas-irakasprozesuetan; ekintza eraldatzailetzat hartu beharko bailitzateke jarduera didaktikoan. Informazio bilketa sistematikoa eskatzen du, ondoren erabakiak hartzeko. Tresna baliodunak eta fidagarriak beharko ditu ebaluatzaileak, eta hizkuntzaren teoria bat, zer ebaluatu behar den jakinaraziko duena.

Komikiaren erabilera ez da gaurko kontua hizkuntzen ikas-irakaskuntzan. Proposamen ugari egin ohi dira, baina kontuan izan dezagun aldez aurretik argitaratutako komikiak baliatzea ez dela daukagun aukera bakarra; are, egun eta teknologiak baliatuta, errazagoa izan daiteke komikiak sortzea.

Autoebaluatzen ikastea idazten ikastearen aldagai bilaka daitekeenez, autoebaluazioaz dihardugunean zertaz ari garen azaltzea merezi duela dio Teresa Ribas-ek emanaldi honetan, autoebaluazioaren bidean jartzen den ikaslea hizkuntza gehiago eta sendoago ikastera iritsiko delakoan.

“Ebaluazioa” kontzeptuaren definizio bat emanez abiatzen du Neus Figueras-ek emanaldia: informazio bilketa sistematikoa erabakiak hartzea helburu duena.

Bizitza errealean une oro ari da pertsona ebaluatzen, eta une oro da pertsona bera ebaluazio-objektu. Baina didaktikara etorrita, sistematizazio hori galdu eta nahi baino gehiagotan bilakatzen omen da ebaluazioa azterketa.